محمود مختاری - دانشجوی دکتری اکولوژی گیاهان زراعی پردیس بین الملل، دانشگاه فردوسی مشهد
علیرضا کوچکی - استاد گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
مهدی نصیری محلاتی - استاد گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

پژوهش های زراعی زعفران در رابطه با تاثیر کودهای آلی (دامی، زیستی و کمپوست) و عملیات زراعی (تراکم، روش، تاریخ و عمق کاشت) سابقه ای طولانی در ایران دارد. به دلیل پراکندگی و تفاوتهای موجود در نتایج آزمایش های مختلف، در این بررسی از رهیافت فرا تحلیل استفاده شد. تعداد 47 مطالعه عملیات زراعی و 44 مطالعه کودهای آلی از میان 202 مطالعه انتخاب و تجزیه فراتحلیلی شدند. در مطالعات کود های آلی، برتری کودهای دامی (گاوی) با تاثیر بر افزایش وزن خشک زعفران (g=1/493) با اطمینان %95 نسبت به سایر کودها مشاهده شد. مقادیر، 40 تا 50 تن در هکتار کودگاوی، 20 تا 30 تن در هکتار کمپوست که به صورت ترکیب با کودهای زیستی (نیتروکسین همراه با باکتری تثبیت کننده ازت) استفاده شده بودند، موثرتر از مقادیر بالاتر هر یک از این کود ها به تنهایی بوده است. مطالعات عملیات زراعی، برتری تراکم کاشت با تاثیر بر افزایش تعداد گل در هکتار را نشان داد. تراکم های مطلوب 50 تا 100 بنه در مترمربع، میانگین وزن مطلوب هر بنه 10 تا 20 گرم و متوسط وزن بنه مصرفی 9 تا 12 تن بنه در هکتار بهدست آمد. روش کشت مناسب، روش ردیفی-کپه ای (فاصله بین ردیف 20 سانتیمتر و روی ردیف 10 سانتیمتر) و بهترین تاریخهای کاشت، اواخر اردیبهشت تا دهه اول خرداد و مناسبترین عمق کاشت، عمق 15 تا 20 سانتیمتر بوده است. هدف از انجام این فرا تحلیل، درک بهتر مدیریت زراعی و کودی این محصول و ارایه بهترین مدیریت ممکن میباشد

کود دامی، کود زیستی، کمپوست