سیدمقداد هاشمی - کارشناس ارشد علوم گیاهی، گروه زیست شناسی، دانشگاه رازی، باغ ابریشم کرمانشاه، ایران
سیدمحمد معصومی - استادیار گیاه شناسی، گروه زیست شناسی، دانشگاه رازی، باغ ابریشم کرمانشاه، ایران
حمیدرضا قاسم پور - دانشیار فیزیولوژی گیاهی، گروه زیست شناسی، دانشگاه رازی، باغ ابریشم کرمانشاه، ایران

زعفران یکی از مهمترین گیاهان اقتصادی دنیا است که کاربرد دارویی فراوانی نیز دارد. سرده زعفران (Crocus L.) با حدود 90 گونه از تیره زنبقیان (Iridaceae) در نیمکره شمالی، به ویژه غرب آسیا و ایران پراکندگی دارد. تحقیق حاضر به منظور بررسی فعالیت ضد میکروبی عصاره قسمتهای مختلف واریته ای از زعفران مزروعی (C. sativus var. haussknechtii) از قبیل پوشش بنه، بنه، گلپوش وکلاله ی واریته ای بر روی برخی میکروارگانیسمهای بیماریزا ((Pseudomonas fluorescens, Salmonella typhimurium, Staphylococcus aureus میباشد. نمونه های گیاهی مورد نظر از چهاررویش گاه مختلف استان کرمانشاه جمع آوری و در هرباریوم دانشگاه رازی کرمانشاه شناسایی گردید. پس از آماده سازی مواد خام گیاهی، عصاره الکلی 4 قسمت مختلف این گیاهان (گلپوش، کلاله، غده و پوشش غده) به روش خیساندن (ماسراسیون) استخراج شد. آزمایشات میکروبی با استفاده از روش حداقل غلظت مهارکنندگی (MIC) در دو غلظت (0/128) میکروگرم در میلی لیتر ( J.PO-1) و (0/512) میکروگرم در میلی لیتر ( J.PO-1) به شیوه ی میکرو براث دایلوشن تعیین گردید. نتایج حاصل به کمک آزمونهای آماری نشان داد که ارتباط معناداری (p> 0/001) بین افزایش غلظت عصارههای الکلی گلپوش این گیاه و قطر هاله عدم رشد وجود دارد. بدین ترتیب که عصاره متانولی گلپوش نسبت به باکتریهای انترکوک ( (0/128 میکروگرم در میلی لیتر ( J.PO-1) و در سالمونلا و استاف ایوریوس (0/512) میکروگرم در میلی لیتر، اثر بازدارندگی دارد. بر اساس یافته های این تحقیق عصاره الکلی قسمتهای مختلف واریته ای زعفران مزروعی غیر از گل پوش (که خاصیت نسبتا خوبی از خود نشان داد)، خاصیت ضدمیکروبی از خود نشان ندادند. به این ترتیب گلپوش این نوع زعفران وحشی میتواند کاندیدای مناسبی برای بررسیهای آزمایشگاهی باشد و جداسازی ترکیبات فعال موجود در آن برای دستیابی به داروهای ضد میکروبی، پیشنهاد میشود.

عصاره، زعفران، فعالیت ضد باکتری، گلپوش، کلاله، کرمانشاه