اسماعیل مام شریفی - دانشجوی کارشناسی ارشد
علی دلاور - استاد دانشگاه علامه طباطبایی
آزاده بلوکی - دانشجوی کارشناسی ارشد
سمیه شعبانی - دانشجوی کارشناسی ارشد

زمینه: این پژوهش با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی سوالات آزمون نظری آزمون گواهینامه رانندگی انجام واجرا شده است. نمونه مورد مطالعه را 350 نفر از پاسخ دهندگان آزمون تشکیل دادند که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده بودند و تعداد 30 سوال از سوالات آزمون نظری آزمون گواهینامه رانندگی، که بهروش تصادفی ساده استخراج شده بودند، به عنوان نمونه سوالات مورد بررسی قرار گرفتند. برای بررسی ویژگی های روان سنجی سوالات آزمون، از دو نظریه کلاسیک آزمون و سوال - پاسخ استفاده گردیده و نتایج به دست آمده ازآنها با هم مقایسه و بررسی شده است. روش پژوهش توصیفی بوده و در مرحله اول صحت نمونه گیری بررسی گردید. جهت تعیین تک بعدی بودن آزمون از روش آلفای کرانباخ و تحلیل عاملی استفاده شد. سپس تجزیه و تحلیل سوالات آزمون با نظریه کلاسیک و نظریه سوال - پاسخ انجام گرفت و پارامترهای سوال (دشواری، تشخیص و حدس) و توانایی به دلیل نامعلوم بودن به روش برآورد همزمان مورد انداز هگیری قرار گرفت. یافته ها: نتایج، بیان کننده تک بعدی بودن آزمون و استقلال موضعی آن است. پس از تعیین مفروضه های اصلی نظریهIRTبرازش مدل - داده ها مورد بررسی قرار گرفت که نتایج نشان داد مدل دو پارامتری برازش بهتری بامجموعه داده ها دارد. در مرحله بعد معناداری پارامترهای سوال و توانایی توسط آزمونTوابسته مورد بررسی قرارگرفت. نتایج نشان داد که رابطه معناداری بین دقت برآورد پارامترهای دشواری، شیب و توانایی در دو نظریه کلاسیک و سوال - پاسخ وجود ندارد. به منظور بررسی پایایی و ثبات نتایج آزمون در اجرای اول، بر روی نمونه ای به حجم 30 نفر، بازآزمایی بعمل آمد. از آنجاییکه آزمون مورد نظر از نوع ملاک مرجع می باشد، برای بررسی توافقبین تصمیم ها از ضریب پایایی کاپا استفاده شد. نتایج نشان داد که رابطه معناداری بین اجرای اول و اجرای دوم وجود دارد و آزمون مورد نظر از پایایی و ثبات کافی در اجراهای مختلف برخوردار است.بحث و نتیجه گیری: تحلیل پارامترهای سوال و آزمودنی ها، نشان دهنده سادگی آزمون و قدرت جداسازی خوب توانایی آزمون شوندگان بوده و بر این اساس می توان نتیجه گرفت که سوالات آزمون برای آزمودنی هایی با توانایی پایین از مناسبت و دقت بیشتری برخوردار است. میزان توانایی برآورد شده در نظریه سوال - پاسخ در مقایسه با نمره آزمودنی در نظریه کلاسیک به میزان واقعی نزدیک تر است. با توجه به توانایی های برآورد شده می توان سوالات متناسب با توانایی آزمودنی ها را انتخاب نمود و این می تواند به ایجاد بانک سوال منجر شود.

ارزش یابی، آزمون، آزمون گواهینامه رانندگی، نظریه سوال - پاسخ، نظریه کلاسیک آزمون