غلامرضا ابراهیمی - عضو هییت علمی تمام وقت دانشگاه ، گروه معماری ، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر ، ایران
محمد باقری - پژوهشگر کارشناسی ارشد، گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایرن

با نگاهی به بافت های تاریخی این نکته مشهود است که شکل گیری و حیات آنها بر پایه ی اصول خاص مرتبط با اقلیمشهر و فرهنگ ایرانی بوده و کالبد آنها که در تداومی تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و محیطی به صورتی هماهنگ ومنسجم در آمده است، از اینرو، از شخصیت و هویت ویژه ای برخوردار است. شخصیت و هویت شهر ایرانی در مقطعی ازحیات خود بر اثر تحولات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و در نتیجه تقلیدهای بی اندیشه از مظاهر غربی و الگوهای مدرنشهرسازی، که در بیشتر موارد با هویت اصیل ایرانی ناسازگار هستند، کمرنگ شده است. سوالی که در اینجا مطرح می-شود این است که چگونه میتوان هویت را به فضاهای شهری ایرانی بازگرداند راه احیای هویت در شهر، حفظ تداومفرهنگی میان امروز، دیروز و فردای شهر است. این تداوم فرهنگی، که از طریق شناخت مفاهیم و اصول سازماندهی بهفضاهای شهری در شهرهای تاریخی ایران و به کارگیری آنها در طراحی فضاهای شهری جدید امکانپذیر است، برایجامعه ی ما هویت و اصالت را به دنبال خواهد آورد. مقاله ی حاضر می کوشد با شناخت ماهیت هویت، بافت تاریخی بازارهمدان را که از قدمتی دیرینه برخوردار است، تجزیه و تحلیل کند. نتایج حاصل حکایت از آن دارند که ترکیب مولفه هایهویت بخش در سه بعد شکلی، معنایی و اجتماعی موجب شکل گیری هویت مکانی در فضای شهری بازار در ساختارتاریخی شهر همدان شده است. در طول زمان این مفاهیم موجب استمرار عملکردی شبکه ی فضاهای بازار شده است، بهطوری که هماکنون پس از گذشت سالیان متمادی بازار همه روزه پذیرای حضور اقشار مختلف اجتماعی است و همچنانبه حیات فعال اقتصادی خود ادامه می دهد.

هویت، بازار، معماری اسلامی ایرانی