بررسی نقش خلوت در خانه های سنتی دوره قاجار شهر ملایر (نمونه موردی: خانه لطفعلیان)

خانه، مکانی است که اولین تجربه های بیواسطه با فضا، در انزوا و جمع در آن صورت می گیرد و خلوت با خود با همسر و فرزندان، با والدین و خواهر و برادر و دیگران همه و همه بی تعرض غیر در آن ممکن می گردد. خلوت در خانه از ضررویات هرمحیط مناسب برای زیست انسان به شمار می رود. وجود خلوت در محیط زندگی می تواند به ایجاد زمینه مناسب در ابعاد فردی و اجتماعی بی انجامد. علاوه بر آن، آسایش خانواده و فراهم آمدن امکان ارتباط مناسب اعضای آن با یکدیگر و حتی با سایر نزدیکان، نیازمند خلوت در خانه ها است؛ چرا که مسکن به معنای جایی که سکینه و آرامش در آن جاری است، نیازمند نوعی خلوت است. ایجاد تعادل میان خلوت و تعامل اجتماعی امری ضروری است که به وسیله عناصر کالبدی و در بستر فردی و اجتماعی هر جامعه ای و مبتنی بر ارزش های فرهنگی آن مسیر می شود. این مقاله با پرداختن به مفهوم خلوت به روش کیفی و با مروری بر تعاریف مختلف و بعضی نظریه هیا این حوزه، به بررسی این مفهوم در حوزه فرهنگ اسلامی می پردازد، که به صورت عناصر کالبدی، همچون صندوق خانه ها، پستوخانه ها، خلوتخانه ها، زاویه ها و یا کنج ها، شکل گرفته اند. لذا پیشنهاد می کند که طراحان معماری منازل مسکونی فضاهایی را چه به صورت مستقل و چه به صورت همواره با فضاهای دیگر که امکان تفکیک داشته باشد در طراحی فضای مساکن لحاظ نمایند.

Keywords:

خانه های سنتی دوره قاجار , خلوت , حریم و قلمرو , محرمیت