لیلا باقری - پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، پژوهشکده کشاورزی هسته ای، کرج، ایران.
رحیم امیری خواه - کارشناس ارشد پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، پژوهشکده کشاورزی هسته ای، کرج، ایران.
حمیدرضا باقری - پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، تهران، ایران

هدف اصلی از تولید گیاهان هاپلویید در خانواده کدوییان به منظور تسریع برنامه های بهنژادی برای گزینش ژنوتیپ های مطلوب از طریق استفاده از لاین های دابل هاپلویید خالص میباشد. نرزایی، ماده زایی و بکرزایی روش های معمول تولید گیاهان هاپلویید هستند. مطالعه ی مروری حاضر، فاکتورهای موثر در افزایش کارایی روش بکرزایی القایی با تکنیک گرده پرتوتابی شده در گیاهان خانواده جالیزی را بیان میکند. رایج ترین و بهترین روش شناخته شده برای دستیابی به گیاهان هاپلویید جالیزی روش گرده افشانی با گرده پرتوتابی شده است که نمو جنین های هاپلویید بکرزا را در گیاه القاء میکند. در این روش جنین ها از بذور نابالغ خارج شده و در شرایط درون شیشه ای نجات می یابند تا به گیاه کامل توسعه پیدا کنند. در گیاهان جالیزی، اولین گزارش در تولید موفق هاپلوییدی از این روش توسط SautonوDumas منتشر گردید و بعد از آن توسط محققان دیگر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بررسی های مختلف نشان داد که موفقیت در این روش تحت تاثیر چندین فاکتور از جمله ژنوتیپ و قدرت رشد گیاه مادری، تعیین دز مناسب پرتو، زمانی از سال که گرده افشانی با گرده پرتوتابی شده صورت میگیرد و روش تشخیص، جداسازی و نجات جنین قرار میگیرد و پیشنهاد می گردد که در استفاده از این تکنیک فاکتورهای ذکر شده مورد توجه اصلاح گران نبات قرار گیرد

خانواده کدوییان، بکرزایی، گرده پرتوتابی شده، هاپلوییدی