آتنا احمدی - گروه اقتصاد و مدیریت کشاورزی، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران
علی کیانی راد - گروه اقتصاد و مدیریت کشاورزی، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران

یکی از اهداف اساسی کشورهای در حال توسعه دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی پایدار میباشد. در این راستا، توسعه صادرات می تواند به طور مستقیم عاملی برای رشد اقتصاد باشد. مهمترین مشخصه اقتصاد ایران، وابستگی شدید به درآمدهای نفتی است. بنابراین هرگونه نوسان در قیمت نفت موجب کسری تراز پرداخت های کشور خواهد شد. به همین دلیل، باید صادرات غیر نفتی تشویق شود. به منظور تشویق صادرات غیر نفتی، کالاهای کشاورزی و صنایع تبدبلی جایگزین مناسبی می توانند باشند. پژوهش حاضر در ارتباط با قدرت رقابتی صادرات رب گوجه فرنگی ایران در جهان است. وضعیت تولید این محصول در ایران به گونه ای است که 772 هزار تن تولید گوجه فرنگی تبدیل به رب گوجه می شود. در این مطالعه با استفاده از شاخص های مزیت نسبی صادراتی (شاخص مزیت نسبی آشکار شده RCA و شاخص مزیت نسبی آشکار شده متقارن RCSA، و شاخص هرفیندال – هیرشمن HHI به بررسی قدرت رقابتی ایران در صادرات رب پرداخته شده است. با توجه به نتایج بدست آمده طی دوره مورد مطالعه (2014-2001)، ایران دارای مزیت نبوده و از نوسانات زیادی برخوردار بوده است. این در حالیست که کل کشورهای عمده صادر کننده (چین، ایتالیا، آمریکا، اسپانیا، پرتقال، ترکیه) روند صادراتی با ثباتی داشته اند. با توجه به جدول مادالا و اعداد بدست آمده از طریق شاخص هرفیندال، ایران در طی سالهای مورد بررسی دارای انحصار چند جانبه بسته بوده است که در واقع قدرت رقابت با کشور های اصلی صادر کننده را (چین، یتالیا، اسپانیا، آمریکا، پرتقال، ترکیه) نداشته است.

مزیت نسبی آشکار شده، مزیت نسبی متقارن، شاخص هرفیندال- هیرشمن، رب گوجه فرنگی، ایران