بهروز شعبانی - مدیر طرح سد چایلی، شرکت آب منطقه ای استان گلستان، گرگان، گلستان
امین حسنی - مدیر سرمایه گذاری طرحها، شرکت آب منطقه ای استان گلستان، گرگان، گلستان
افراسیاب میرزایی - مدیر طرحهای آبیاری و زهکشی، شرکت آب منطقه ای استان گلستان، گرگان، گلستان
مهران فرهنگ - معاونت طراحی و مهندسی، شرکت مهندسین مشاور لار، تهران

هدف از این پژوهش طراحی بهینه ابعاد و مشخصات سیستم تخلیه کننده تحتانی سد چایلی می باشد. در این راستا این سیستم طوری طرح گردیده که با بازشدگی کامل دریچه ها برای حداکثر آبگذری (120 متر مکعب بر ثانیه) ، مدت زمان تخلیه مخزن برابر با 78.2 روز (حدود 2 ماه ونیم) خواهد بود. چنانچه دبی غیر کنترل شده از تخلیه کننده عبور نماید (بازگشایی کامل دریچه از رقوم نرمال تا تخلیه کامل مخزن)، زمان تخلیه مخزن 75 روز می باشد. در شروع تخلیه مخزن، سطح آب در مخزن برابر رقوم عادی بهره برداری فرض می شود. در طول زمان تخلیه مخزن، فرض می شود که جریان ورودی به مخزن برابر حداکثر متوسط آورد ماهانه یا دو برابر متوسط سالانه (هر کدام که بزرگتر است) می باشد. در سد چایلی حداکثر متوسط آورد ماهانه (8/32 میلیون مترمکعب در اردیبهشت ماه و معادل 25/12 متر مکعب بر ثانیه می باشد) و متوسط سالانه ( 7/172 میلیون متر مکعب و معادل 48/5 متر مکعب بر ثانیه)می باشد. بنابراین، دبی 25/12 متر مکعب بر ثانیه به عنوان دبی ورودی به مخزن در هنگام تخلیه مدنظر قرار گرفته است. طراحی تخلیه کننده تحتانی به صورتی انجام گرفته است که بتوان دبی 120 متر مکعب بر ثانیه را در رقوم 4/169 متر مخزن نسبت به سطح دریا تامین نمود. با توجه به ظرفیت تخلیه کننده تحتانی نیازی به استفاده از دیگر سازه های سد نظیر آبگیر آبیاری جهت تخلیه سریع مخزن وجود نخواهد بود.

طراحی، تخلیه کننده تحتانی، سد چایلی