مطالعه نقش گرادیان فشاری و ناوه 850 هکتوپاسکالی در ایجاد و انتقالپدیده گرد و غبار تابستانی نیمه غربی کشور

توفان گرد وخاک و گرد وغبار حاصل از آن از پدیده های مهم جوی هستند که به دلیل ورود ذرات معلق خاک وغبار به درون جو آثار بسیار مهمی را در زمینه های زیست محیطی، بهداشتی و فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی دارند. واقع شدن ایران و کشورهای همسایه غربی آن در کمربند خشک و نیمه خشک جهان، سبب شده است که کشورمان در معرض وقوع پدیده گرد وغبار هم در مقیاس محلی و هم در میان و بزرگ مقیاس (همدیدی( قرار گیرد. این مطالعه به طور کلی با استفاده از داده های بایگانی مراکز ملی پیش بینی محیطی آمریکا با تفکیک 2,5 درجه و داده های دیدبانی در ایستگاه سینوپتیکی فرودگاه ایلام به عنوان ایستگاه شاهد انجام شد، سپس به کمک داده های آنالیز نهایی (fnl) با تفکیک 1درجه برای چند مورد خاص بررسی های دقیق تر انجام گرفت و از تصاویر ماهواره های ترا و آکوا (سنجنده مودیس) و ماهواره زمین ساکن METEOSAT7(سنجنده ccdust ) جهت اطمینان از اینکه پدیده واقعا غیر محلی است و نیزاینکه منشاء گردوغبار را بیابیم استفاده شده است. بررسی ها نشان داد که مهمترین عامل در ایجاد توفانهای گرد و خاک در منطقه عراق، وجودگرادیان های فشاری از مرکز عراق تا مرکز سوریه و از شمال عراق تا شمال ترکیه می باشد. گسترش ناوه 850هکتوپاسکالی تا سوریه با گرادیان ارتفاعی مناسب موجب ایجاد بادهای قوی شمال غربی در سطح 850 هکتوپاسکالی بر روی عراق گردیده است که با کند شدن سرعت باد بر روی نیمه غربی کشور، همگرایی مناسبی جهت استقرار گرد و غبار برای مدت طولانی در این منطقه می گردد. همچنین مشخص شد که در مدت وقوع و تداوم پدیده، وجود ناوه 500 هکتوپاسکالی بر روی عراق لازم است و گرادیان فشاری غرب ایران(رشته کوه زاگرس( در ایجاد پدیده فوق نقشی ندارد.

Keywords:

توفان گرد و خاک , ناوه , گرادیان فشار , گرادیان ارتفاع , گرد و غبار