امین زربخش - کارشناسی ارشد MBA دانشگاه صنعتی شریف
محسن لالجینی - کارشناسی ارشد MBA دانشگاه صنعتی شریف
امین عظیمی راد - کارشناسی ارشد اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف

مقاله حاضر به بررسی مدل نظارتی بانک مرکزی ژاپن بر موسسات مالی، رویکرد مقابله با بحران اعتباریو نحوه کاهش مطالبات معوق در دهه 1990 پرداخته است. این نظارت ها شامل نظارت حضوری و دیدهبانی غیرحضوری میشود. در نظارت حضوری بازرسین بانک مرکزی با مراجعه به دفاتر کار موسساتمالی جزییات عملیات، سودآوری، مدیریت ریسک و اثربخشی مدیریت را بررسی می کنند و در دیدهبانیغیرحضوری اطلاعات جمع آوری شده، توسط بانک مرکزی به صورت روزانه تحلیل می شود. در نهایت ایندو روش به صورت مکمل عمل کرده و وضعیت کسبوکار موسسه مالی را در اختیار بانک مرکزی قرارمیدهد. به طور کلی بانک مرکزی ژاپن موسسات را از شش جنبه اصلی بررسی می کند و معیارهایمختلف سودآوری، ریسک های گوناگون و مدیریت کسب وکار را در آنها می سنجد تا در صورت لزوماصلاحاتی را انجام دهد. در نهایت بانک مرکزی علاوه بر نظارتها، تشویق و توصیه به موسسات مالی، بهصورت موازی در حوزه تکنولوژی مالی و همچنین ارایه برنامه های معرفی یا آموزشی در جنبه هایمختلف مدیریت، موسسات را جهت بهبود نظام مالی ارایه می کند. در بحران مذکور، حجم عظیممطالبات معوق، توالی ورشکستگی بانکها را به همراه داشت. در این راستا دولت اقدامات و سیاست هاییرا به صورت موازی پیش برد که از جمله آنها تاسیس آژانس خدمات مالی و همچنین خرید دارایی هایبانکها توسط دولت برای احیاء آنها است. برای این منظور، شرکتهای مدیریت دارایی شروع به کارکرده اند که وظایف آنها خرید دارایی های ریسکی یا مطالبات سررسید گذشته از موسسات مالی است.لازم به ذکر است شرایط کنونی شبکه بانکی ایران نیز شباهتهایی با وضعیت ژاپن در دهه 1990 دارد.

بحران، بانک، نظارت، مرکزی، ژاپن