شیوا خسروی - گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی واحد میانه دانشگاه آزاد اسلامی میانه ایران
مهدی اورعی - گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی واحد میانه دانشگاه آزاد اسلامی میانه ایران
عبدالله قاسمی پیربلوطی - گروه گیاهان دارویی مرکز تحقیقات گیاهان دارویی و دامپزشکی سنتی شهرکرد دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد ایران

این تحقیق با هدف بررسی اثر روش های مختلف خشک کردن بر میزان برخی اجزاء اسانس گیاه دارویی شاه اسپرم Tanacetum balsamita L در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزماایشی شامل پنج روش مختلف خشک کردن سایه خشک به مدت پنج روز، افتاب خشک به مدت 72 ساعت، آون 45 درجه سلسیوس به مدت 24 ساعت، آون 60 درجه سلسیوس به مدت 18 ساعت و خشک انجماد نیمه صنعتی در خلاء با دمای 5- درجه به مدت 20 ساعت همراه با تیمار شاهد نمونه تر بوده است. نمونه های گیاهی به میزان 15 کیلوگرم برداشت شده و به شش قسمت مساوی تقسیم شد. برداشت نمونه ها برگ در تیرماه و در مرحله گلدهی تمام گل بوده است پس از برداشت، نمونه های گیاهی با روش های مختلف خشک شده و با استفاده از دستگاه کلونجر و روش تقطیر با اب، اسانس گیری انجام و در نهایت با استفاد از دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنجج جرمی GC-MS، اجزاء اسانس شناسایی شد براساس نتایج تجزیه واریانس داده ها اثر روش های مختلف خشک کردن بر میزان 1 و 8- سینیول -8 و 1 سینول مربوط به تیمار سایه خشک و کمترین میزان مربوط به تیمار شاهد نمونه تر بوده است همچنین بیشترین میزان گاما ترپینن مربوط به تیمار سایه خشک و کمترین میزان مربوط به تیمار آون 65درجه بوده است بیشترین میزان بتا توژان نیز مربوط به تیمار افتاب خشک و کمترین میزان مربوط به تیمار آون 65 درجه بوده است براساس نتایج این پژوهش، تیمار سایه خشک تاثیر مثبت و تیمار آون 65 درجه تاثیر منفی در میزان برخی ترکیبات اسانس 1 و 8- سینویل، گاما - ترپینن و بتا - توزان گیاه دارویی شاه اسپرم داشته است بنابراین، روش سایه خشک جهت استحصال بالاترین اسانس در گیاه دارویی شاه اسپرم در مقیاس کوچک توصیه می گردد.

لاتین Tanacetum balsamita L، 1 و 8- سینیول، گاما ترپینن، بتا توژان، روش های خشک کردن