بررسی تاثیر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام و لاین های آفتابگردان در منطقه سیستان

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای رقم و لاین های آفتابگردان در منطقه سیستان، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زهک واقع در 20 کیلومتری شهر زابل در سال زراعی 91-90 انجام گرفت تنش خشکی به عنوان عامل اصلی در 4 سطح شامل: i1- آبیاری در مراحل 7/5 برگی، ستاره ای شدن، ظهور طبق، قطع ابیاری در مرحله گلدهی و پر شدن دانه i2 – آبیاری در مراحل 7-5 برگی، ستاره ای شدن، قطع ابیاری در مرحله ظهور طبق، گلدهی و پر شدن دانه i3: قطع آبیاری در مراحل 7-5 برگی، ستاره ای شدن، ظهور طبق آبیاری در مرحله گلدهی و پر شدن دانه . رقم به عنوان عامل فرعی در سه سطح شامل: 1- لاین جامعه اصفهان، 2- لاین RX14 2/12، 3- لاین SANB-MO58 در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی بر صفات ارتفاع بوته، قطر طبق، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه و عملکرد دانه، معنی دار بود. بین ژنوتیپ ها در تمامی صفات مورد مطالعه اختلاف معنی دار شد. اما بر همکنش تنش × ژنوتیپ فقط در صفات تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، و عملکرد دانه معنی دار شد. اعمال تنش در مراحل رویشی موجب کاهش ارتفاع بوته آفتابگردان گردید. در حالی که تنش رطوبتی در مرحله زایشی بر روی ارتفاع بوته آفتابگردان تاثیر معنی داری نداشت. بیشترین کاهش قطر طبق آفتابگردان در سطح تنش i4 آبیاری در 5-7 برگی، قطع ابیاری در مرحله ستاره ای شدن، ظهور طبق و آبیاری در گل دهی و پر شدان دانه مشاهده گردید. در هر سه ژنوتیپ مورد مطالعه کمترین تعداد دانه در طبق در سطح تنش i2 آبیاری در مراحل 7-5 برگی، ستاره ای شدن، قطع آبیاری در مرحله ظهور طبق، گل دهی و پر شدن دانه مشاهده شد در رقم جامعه اصفهان و لاین 2/12 R×14 بیشترین وزن هزار دانه به ترتیب و 57/46 و 49/20 گرم در سطح تنش i3 قطع ابیاری در 5-7 برگی، ستاره یا شدن و آبیاری در مرحله ظهور طبق، گل دهی و پر شدن دانه مشاهده شد. سطح تنش i2 وزن هزار دانه رقم جامعه اصفهان و لاین 2/12 و R×14 را به ترتیب به میزان 29/81 و 22/76 درصد کاهش داد در رقم جامعه اصفهان و لاین های R×14 2/12 , و SAN8-MO58 بیشترین عملکرد دانه در سطح تنش i3 قطع ابیاری در 5-7 برگی، ستاره ای شدن و ابیاری در مرحله ظهور طبق، گل دهی و پر شدن دانه مشاهده شد سطح تنش i2 کاهش عملکرد دانه به ترتیب به میزان 21/74، 35/12، 48/22 درصد نسبت به سطح تنش i3 در این سه ژنوتیپ نشان داد.

Keywords:

آفتابگردان , تنش خشکی , جامعه اصفهان , ظهور طبق , عملکرد