رامین آقازاده - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آب واحد تبریز دانشگاه آزاد اسلامی تبریز ایران
فریبرز احمدزاده کلیبر - استادیار گروه مهندسی آب واحد تبریز دانشگاه آزاد اسلامی تبریز ایران

در کشور ایران، منابع آب زیرزمینی به عنوان یکی از مهم ترین منابع آب مورد نیاز برای بخش کشاورزی، شرب و صنعت اهمیت زیادی برخوردار می باشد کشاورزی با اختصاص سهم 95 درصدی مصرف و برداشت بیش از 80 درصد آن از منابع زیرزمینی نقش عمده ای در تغییرات کمی و کیفی آبخوان ها دارد در حال حاضر میزان برداشت از طریق آبخوان ها فراتر از تغذیه رفته و سطح آب در اغلب دشت های کشور در حال افت کردن است کاهش حجم اب های زیرزمینی از یک سو و فعالیت های انسانی از سوی دیگر موجب کاهش منابع اب های زیرزمینی و تخریب اراضی با گذشت زمان می گردد. در این تحقیق به بررسی وضعیت آب های زیرزمینی دشت جلفا که در شمال غرب استان آذربایجان شرقی و در مرز شمالی ایران قرار دارد جهت مصارف کشاورزی پرداخته شد ابتدا آمار 10 ساله 1390-1381 سطح آب زیرزمینی و آمار هیدروشیمی و همچنین میزان تخلیه و تغذیه در چاه های انتخابی و اطلاعات زمین شناسی منطقه جمع آوری و نمودار تغییرات آنها ترسیم گردید. مقدار هدایت الکتریکی EC، سدیم قابل تبادل SAR، و مجموع باقیمانده خشک TDS اندازه گیری شده در طول دوره آماری در نمودار ویلکوکس بررسی و تعیین کلاس گردید و برای هر سال پهنه بندی کیفی و عمق آب های زیرزمینی دشت با توجه به موقعیت 17 چاه پیزومتر و 11 چاه انتخابی مشخص شد همچنین یک طبقه بندی کمی و کیفی میانگین 10 ساله نیز تیه و نقشه های هم ارزش دشت ترسیم گردید نتایج نشان داد سطح ایستایی در اکثر چاه های مشاهداتی سیر نزولی داشته و روند شوری و کیفیت اب های زیرزمینی دشت نیز در طول 10 سال تنزل یافته است که بیانگر رابطه مستقیم کیفیت با سطح ایستایی می باشد.

اب های زیرزمینی، هیدروشیمی، سطح ایستایی، نمودار ویلکوکس، هدایت الکتریکیف دشت جلفا