اثر حذف نرخ بهره ی بانکی (ربا) بر سرمایه گذاری در ایران

صاحب نظران اقتصاد اسلامی معتقدند که حذف ربا از نظام اقتصادی کشور، موجب افزایش سرمایه گذاری و رشد اقتصادی می شود. همچنین براساس مبانی نظری انتظار می رود با حذف ربا در نظام اقتصادی، سرمایه گذاری نسبت به قبل بیش تر شود و به دنبال آن تولید افزایش، و تورم کاهش یابد هدف از این تحقیق بررسی رابطه ی بین بانکداری بدون ربا و تابع سرمایه گذاری در ایران می باشد. در این راستا ابتدا مفهوم ربا از دیدگاه قرآن احادیث و فقها تشریح شده و به آثار زیان بار آن در جامعه و همچنین اثرات حذف ربا پرداخته شد. سپس مبانی بانکداری اسلامی و غیر ربوی تشریح شده و اثرات حذف نرخ بهره بانکی ربوی در جامعه تبیین شد به منظور بررسی اثر واقعی اجرای قانون عملیات بانکی بدون ربا بر سرمایه گذاری برای متغیر نرخ بهره یا سود واقعی از نرخ سود سپرده های بلندمدت بانکی استفاده شد این نرخ از طریق رابطه یا اثر فیشر، با نرخ تورم تعدیل شده و نرخ سود واقعی محاسبه شده است در مقاله حاضر دو تابع سرمایه گذاری و رشد اقتصادی معرفی شده و این مدل ها در قالب سیستم معادلات همزمان و با استفاده از رهیابت برآورد حداقل مربعات دو مرحله ای sls تخمین زده شدند نتایج حاصل نشان می دهد در معادله ی اول، اثر اجرای قانون بانکداری بدون ربا به ترتیب با احتمال یک و پنج درصد بر روی عرض از مبدا و شیب تابع سرمایه گذاری بخش خصوصی معنادار شده است بنابراین اجرای قانون بانکداری بدون ربا از سال 1364 تاکنوون بر روی متغیر سرمایه گذاری بخش خصوصی اثر معنی داری داشته است اثر مثبت تسهیلات اعطایی بانک ها بر روی سرمایه گذاری بخش خصوصی با ضریب 0/0238 و در سطح معناداری 10 درصد تایید می شود انباره ی سرمایه علی رغم معنی داری به مقدار ناچیزی بر روی سرمایه گذاری بخش خصوصی اثر منفی دارد نرخ سود بانکی نیز اثرمنفی و معنی داری بر سرمایه گذاری بخش خصوصی دارد به گونه ای که با افزایش یک درصد واحد نرخ سود بانکی، مقدار سرمایه گذاری 0/11 درصد واحد کاهش می یابد بطور کلی تحقیق حاضر نشان داد اجرای بانکداری غیر ربوی از سال 1364 تاکنون در نظام بانکی کشور تاثیر مطلوبی نداشته است و نرخ سود بانکی اثر منفی و معنی دار در سرمایه گذاری بخش خصوصی دارد درامدهای نفتی و مخارج دولتی نیز موجب افزایش سرمایه گذاری در کشور شده است.

Keywords:

بانکداری , ربا , سرمایه گذاری , سیستم معادلات همزمان