سید محمد رضوی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان سمنان

کمسیون برانت لند توسعه پایدار را توسعه ای می داند که نیازهای نسل کنونی را بدون به خطر انداختن توانایی های نسلهای آینده مرتفع می سازد. در این فرایند تاثیر متقابل اقتصاد، اجتماع و محیط زیست با اولویت فقرزدایی، عدالت اجتماعی، امنیت غذایی و تغذیه، اقتصاد و توسعه منابع انسانی مورد توجه قرار می گیرد. بر این اساس توجه دست اندرکاران کشاورزی باید به یک نگاه نو تبدیل شده و نقاط قوت و ضعف ها شناسایی شده و راه کارهای روشن مشخص گردد. همانند سایر کشورها، توجه به تحقیق و پژوهش می تواند بسیاری از این مشکلات را حل کرده و نهایتا در جهت رسیدن به خودکفایی در بخش کشاورزی کمک مند. بر این اساس توسعه تحقیقات باید در راستای تحقق این اهداف صورت گیرد. نقش تحقیقات کشاورزی در فرایند توسعه پایدار کشاورزی مهم و بطور مستقیم و غیر مستقیم اهدافی نظیر افزایش بهره وری، کاهش فقر، حفظ محیط زیست و ... را بعهده دارد. اما ایفای نقش موثر آن مستلزم کارآمد کردن تحقیقات و شناسایی آسیب ها و چالش ها و تغییرات در این بخش می باشد. این چالش ها که عمدتا مدیریتی هستند بر روابط سازمان های تحقیقلتی بر دیگر بخش های مرتبط مانند بهره برداران، بخش اجرا، ترویج و مراکز دانشگاهی تاثیر می گذارد. مدیریت در تحقیقات که تفاوت های شکلی و ماهوی با دیگر مدیریت ها دارد فاقد دیدگاه آینده پژوهی است. در این دیدگاه، مطالعه بر اساس اصول و روش های استوار است که با تغییرات منظم انطباق پیدا کرده، بحران ها را مدیریت می کند و آمادگی برای پیش بینی آینده را دارد. علاوه بر آن نظام پژوهشی مشکلات مربوط به توزیع اعتبارات و تعداد زیاد الویت های تحقیقاتی را نیز دارا می باشد. چالش های فرهنگی نظیر بی توجهی به ایده های جدید و خلاقیت ذهنی، فقدان فرهنگ مطالعه و بروز نبودن، ضعف کار گروهی و .... از دیگر مشکلات موجود می باشد. در نهایت اینکه همسو با پارادیم جدید توسعه پایدار در بخش کشاورزی و با آسیب شناسی و تحول در نظام پژوهش و تحقیقات، باید تحقیقات بازوی قدرتمندی در برنامه ریزی، سازماندهی، تصمیم گیری، نظارت و کنترل در این بخش باشد. نظر به اهمیتی که پژوهش در توسعه پایدار کشاورزی دارد توسعه پایدار در بخش کشاورزی و نقش تحقیقات در آن مورد بررسی قرار داده و پیشنهادهای زیر را ارائه می گردد.

توسعه، کشاورزی، تحقق، توسعه پایدار کشاورزی