راضیه نظری - دانشجوی کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
حسن صدیقی - دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
عبدالرضا رکن الدین افتخاری - دانشیار گروه جغرافیا و توسعه روستایی دانشگاه تربیت مدرس

توسعه پایدار روستایی در گرو عوامل متعددی است. در همه نظریات مربوط به توسعه این اجزا وابسته به هم بوده و از طرف دیگر بر توسعه کشاورزی در همه این نظریات تاکید شده است. در راستای نیل به توسعه کشاورزی، ترویج کشاورزی یکی از ملزومات گذر از کشاورزی سنتی به صنعتی است که می تواند با ترویج ایده ها و تکنولوژی های نوین، آگاهی روستاییان را در جهت افزایش توان و بازده تولیدی بالا ببرد. اما این نظام نیازمند نظام دیگری است که پیوسته ایده ها و تکنولوژی های نوین را در اختیارش بگذارد و ترویج کشاورزی را در این فرایند تغذیه کند. این نظام همان نظام تحقیقات کشاورزی است. تا قبل از دهه 1970 سیاست های تکنولوژی محور بر نظام کشاورزی حاکم بود و از این دوران به بعد سیاسیت های رشد و بهره وری پا به عرصه گذاشت و سرانجام در دهه 1990 با ورود واژه مشارکت به ادبیات مربوط به توسعه، راهبردهای مشارکتی مورد توجه قرار گرفت. این مطالعه با بررسی زمینه تئوری موضوع، به ارزیابی مشارکت میان به عنصر تحقیق- ترویج- کشاورز در فرآیند انتقال تکنولوژی می پردازد. این تحقیق به روش پیمایش و از طریق پرسشنامه، دخالت کارشناسان ترویج، محققان و کشاورزان در این فرایند را، مورد ارزیابی قرار می دهد. نتایج این مطالعه نشان می دهد فعالیت هایی که مشارت و حضور همزمان هر سه زیر نظام کشاورز، کارشناس ترویج و محقق را نیاز دارد، در حال حاضر کاربرد اندکی دارند و از طرف دیگر شدت های متفاوتی از مشارکت را در بین هر دسته مطرح می کند. علاوه بر این بین میانگین مشارکت کشاورزان، کارشناسان ترویج و محققان، اختلاف معنی داری وجود دارد و کارشناسان ترویج با دارای بیشترین میزان مشارکت در فعالیت های تحقیق- ترویجی هستند. یافته ها نشان می دهد محققان دارای پایین ترین میزان مشارکت در فعالیت های تحقیقی- ترویجی هستند.

توسعه پایدار، راهبردهای مشارکتی، تحقق، ترویج، کشاورز