ناصر نظری - گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد میانه دانشگاه آزاد اسلامی میانه ایران

با توجه به اینکه برنج یکی از مهمترین محصولات کشاورزی در جهان می باشد شناخت از محیط کشت این محصول اهمیت بسزایی دارد برنج در منطقه میانه نیز همچون بیشتر نقاط دنیا به روش غرقاب کشت می شود غرقاب نمودن خاک و انجام عملیات گلخرابی بسیاری از پارامترهای خاک را تحت تاثیر قرار داده و باعث ایجاد تغییرات اساسی در بسیاری از خصوصیات خاک می گردد. از سوی دیگر خاک یکی از مهمترین منابع طبیعی به حساب می آید که شناخت کافی از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن کمک بسیاری در جهت تولید محصولات کشاورزی و ارایه مدیریت مناسب اراضی می کند لذا در این پژوهش شاخص های مختلف کیفیت خاک شالیزارها در منطقه میانه استان آذربایجان شرقی بررسی شد. با توجه به خصوصیات منطقه مورد مطالعه، اقدام به نمونه برداری از 15 شالیزار و به تعداد سه نمونه مرکب از هر شالیزار به صورت کاملا تصادفی شد که در مجموع 45 نمونه خاک جهت تجزیه های لازم به آزمایشگاه اتقال یافت خصوصیت فیزیکی خاک ها از قبیل درصد رطوبت اشباع، جرم مخصوص ظاهری، بافت خاک، ساختمان خاک و خصوصیات شیمیایی خاک از جمله PH، هدایت الکتریکی درصد ماده آلی، درصد مواد خنثی شونده، فسفر، پتاسیم، نیترژون با روش های استاندارد موجود اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که PH اندازه گیری شده در محدود 6/33 تا 7/82 قرار دارد. کمترین و بیشترین میزان جرم مخصوص ظاهری نمونه های مورد بررسی به ترتیب برابر 1/10 و 1/65 گرم بر سانتی متر مکعب مشاهده شد هم چنین درصد رطوبت وزنی در دامنه بین 40 تا 90 درصد محاسبه شد میانگین رس، سیلت و شن این خاک ها به ترتیب 32، 26، 43 درصد، بدست آمد. نتایج ویژگی های شیمیایی نشان داد که حداقل و حداکثر میزان ماده آلی در خاک های شالیزاری مورد بررسی به ترتیب برابر 1/1 و 5/6 می باشد دامنه تغییرات میزان پتاسیم، از 85/55 تا 370/75 میلی گرم بر کیلگرم متغیر بود مقدار فسفر در محدوده 2/88 و 14/64 میلی گرم بر کیلوگرم بدست آمد میانگین میزان نیتروژن کل در تمامی نمونه های بررسی شده برابر با 0/12 درصد بود به طور کلی کشت برنج به روش غرقابی، باعث ایجاد محدودیت و کاهش عملکرد برای سایر گیاهان که در تناوب کشت با این نبات قرار می گیرند، می گردد.

کیفیت خاک، شالیزار، برنج، ویژگی های فیزیکی و شیمیایی ، گلخرابی