ابراهیم درویشی - کارشناس آبیاری و زهکشی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام
صالح آرخی - استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام

به خاطر شرایط خاص اقلیمی کشور که خشکی و پراکنش نامناسب زمانی و مکانی بارندگی، واقعیت گریزناپذیر آن است، هرگونه تولید مواد غذایی و کشاورزی پایدار، منوط به استفاده صحیح و منطقی از منابع آب محدود کشور است. در همین راستا میتوان گفت که آب آبیاری مهم ترین نهاده ی تولید کشاورزی است. زیرا از یک طرف از 165 میلیون هکتار مساحت کل کشور حدود 37 میلیون هکتار را اراضی مستعد کشاورزی تشکیل مش دهد که به خاطر محدودیت های بارندی فقط 7/8 میلیون هکتار به صورت فاریاب کشت می شوند. از طرف دیگر از 88/5 میلیارد متر مکعب آب استحصال شده از منابع آب سطحی و زیرزمینی، حدود 83 میلیارد متر مکعب (93 درصد) به بخش کشاورزی اختصاص دارد. از آنجا که این بخش بزرگترین مصرف کننده آب در زیر ساخت های مختلف اقتصادی کشور است به همین خاطر تلفات عمده آب نیز به این بخش تعلق دارد. و افزایش راندمان مصرف آن می تواند به مقدار قابل ملاحظه ای راندمان مصرف آب کشور را بالا ببرد. کاهش تلفات و افزایش بازده آبیاری یکی از گام های اساسی در توسعه کشاورزی و افزایش بهره وری از منابع آب و خاک به حساب می آید و در افزایش تولیدات کشاورزی نقش تعیین کننده ای دارد. اهمیت افزایش راندمان آبیاری از آنجا واضح تر می شود که بدانیم ایران از طرفی جزو کشورهای خشک جهان به حساب آمده و از طرف دیگر راندمان آب ابیاری در آن نسبت به سایر کشورها بسیار پایین تر است. در این مقاله سعی می شود ابتدا وضعیت راندمان موجود آبیاری در مزارع بررسی شده و ضرورت افزایش راندمان آبیاری در ایران تشریح گردد. در پایان تلاش خواهد شد با ارزیابی علل پایین بودن راندمان آبیاری در ایران، راهکارهای پیشنهادی در جه افزایش آبیاری ارائه گردد.

راندمان آبیاری، منابع آب، استفاده بهینه