بررسی تطبیقی حبسیه خاقانی و غلام رضا خان ارکوازی

حبسیه شعری است که در آن شاعر به توصیف اندوه و رنج و احساسات و عواطف خود در زندان می پردازد .از دیدگاه انواع ادبی، حبسیه از فروع ادب غنایی است. شاعرانی در عرصه ادب فارسی طعم زندان را چشیده و اشعاری سروده اند، که برگرفته از حس و عاطفه ی رنج دیده ی آنها در زندان است. در شعر حبسیه، ما شاهد شکایت و گله از روزگار و اعلام بی گناهی از سوی شاعر هستیم. شعری برگرفته از عمق وجود شاعر و پر از تلخکامی و روز و شب های دیرگذر که تنها همدم شاعر دیوار، سقف و میله های زندان است. علاوه بر حبسیه های مشهور مسعود سعد، خاقانی شروانی نیز به دلیل گرفتار آمدن در بند اسارت و چشیدن طعم تلخ زندان چندین حبسیه ی غرا سروده است. در میان شعرای کورد نیز غلام رضا خان ارکوازی از شاعران نامی و پرآوازه زمان حکمرانی حسن خان ابوقداره، والی پشتکوه ایلام، از شاعرانی است که چندین سال از عمرش را بدون هیچ دلیلی در زندان سپری کرده و به نوشتن حبسیه روی آورده است. نوشتار حاضر در پی آنست که به صورت تطبیقی حبسیات خاقانی و غلام رضا خان ارکوازی را از دو منظر مضامین و آرایه های ادبی مورد بحث و بررسی قرار دهد.نتایج به دست آمده نشان می دهد که ارکوازی مسایل زندان را با زبانی ساده بازگو می کند و چون بیشتر درپی آن است که به بیان اندوه و درد و رنج خود بپردازد، کمتر از صنایع ادبی تصویری استفاده می کند، اما خاقانی در بیان مضمون و احساس عمیق خود تصویر آفرینی می کند و به زیبایی از صنایع شعری همچون استعاره و تشبیه بهره می گیرد.پیشنهاد می شود با توجه به همسانی های ادبیات کردی و فارسی مطالعات تطبیقی دیگری در این حوزه انجام شود.

Keywords:

حبسیه , خاقانی , غلامرضاخان ارکوازی