زهرا کوشکی - دانشجوی دکتری ادیان و عرفان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

هرچند آموزه تثلیث تداعی کننده باور مسیحیان است اما برخی از صاحبان اندیشه در حوزه تمدن اسلامی نیز از آن سخن گفته اند. یکی از بحث برانگیزترین چهره ها، محی الدین ابن عربی است. در این نوشتار تلاش شده است تا با مطالعه ای کتابخانه ای دیدگاه شیخ اکبر در خصوص تثلیث و نسبت آن با آموزه تثلیث در عالم مسیحیت کاتولیک مورد کنکاش و تطبیق قرار گیرد. در پایان نگارنده پس از شرح مختصر هر دو رویکرد، به این جمع بندی می رسد که برخلاف کلام مسیحی که عمدتا برای سه اقنوم پدر، پسر و روح القدس جایگاه الهی یکسان قایل است، ابن عربی بر مبنای دیدگاه وحدت وجودی در سنت عرفان اسلامی، تثلیث را در معنای کثرت در وحدت و بالعکس فهم نموده و به قولی از الوهیت منتشر سخن می گوید. چرا که در مقام تمثیل درست به مانند منشوری از آبگینه که شعاع نور بی رنگ را به طیفی از نورهای رنگارنگ در ذیل سه رنگ اصلی تقسیم می کند قلب و ذهن صوفی و عارف مسلمان نیز در مواجه با عالم صغیره (انسان) و عالم کبیره (کل جهان هستی) یکی یا تعداد بی شماری از این شعاع های نورانی روحانی را که با ظرفیتش تناسب دارد، ادراک می کند.

عرفان اسلامی، ابن عربی، مسیحیت، تثلیث، عیسی