خانواده و تعلیم و تربیت از نگاه سعدی در بوستان و گلستان

انسان موجودی پیچیده است. نوع زندگی فردی و به تبع اجتماعی او که دایما در حال تحول و دگرگونی است باعث شده بسیاری از ابعاد وجودی او بخصوص تعلیم و تربیت او هنوز در هاله ای از ابهام باقی بماند. تربیت در اسلام دارای راه و رسم منسجم و کاملی است. تعلیم و تربیت از دیدگاه پیامبر اسلام(ص)، همانند دو بال برای پرواز به سوی کمال، لازم و ملزوم یکدیگر ند. سعدی به عنوان یک شاعر و معلم متعهد، در بوستان و گلستانش، نکاتی را ذکر می کند که نمایان گر توجه او به این مرحله از رشد انسان است. در سخنان اجتماعی گرای او، حتی دوران جنینی و شیرخوارگی، بسیار مهم بوده است. سعدی پیدایش کودک را از زمانی که در صلب پدر است تا زمانی که به دنیا می آید و از شیر بریده می شود، به خوبی بیان کرده است. نکته دیگر کانون گرم خانواده و روابط عاطفی بین اعضای آن است. سعدی به این مسیله توجه داشته و در آثار خود به نقش های مختلف افراد خانواده اشاره کرده است. وی به نقش و جایگاه پدر در خانواده و تاثیر او بر فرزند اشارات بسیاری دارد. به گونه ای که حتی خشم پدرانه را توجه پدر به تربیت صحیح فرزند می داند. اشاراتی نیز به نقش مادر در تعلیم کودک دارد. او بر این عقیده است که کودک چون از درک مسایل عاجز است و نمی تواند خوب و بد را به درستی تمییز دهد، علاوه بر پدر، مادر نیز باید به فکر مصالح او و بازداشتنش از بدی ها و ترغیبش به خوبی ها باشد. اگر چه سعدی در بوستان در موارد بسیاری پس از ذکر داستان یا ماجرایی، چند بیتی نیز به شیوه ی ناصحان سخن می راند، ولی بازتاب این شیوه ی او، در گلستان بیشتر از بوستان است. از موضوعات دیگر نصیحت پدر به پسر است که در جای جای گلستان می توان آن را دید. همچنین اختلاف نظر بین دو نسل( پدر و پسر) که همیشه وجود داشته، تامین معاش و هدف مشترک خانواده و نقش کودک، آموزش دینی و شرعی کودک در خانواده را می توان نام برد.

Keywords:

تعلیم و تربیت , خانواده , سعدی , بوستان , گلستان