عالیه عابدینی - کارشناسی ارشد نقاشی، دانشگاه یزد،دانشکده هنر و معماری
بهرام احمدی - استادیار و عضو هییت علمی دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد

شعر نظامی گنجوی و خصوصا منظومه ی هفت پیکر او از ظرفیت های تصویری و توصیفات بدیعی برخوردار است که می تواند از دیدگاه های متفاوت از جمله: تصویرگری، شگردهای سینمایی و اقتباس های هنری بررسی شود. در هفت پیکر رنگ ها نقشی اساسی در ارتباط با اقلیم ها و محتوای حکایت ها ایفا می کند. در این مقاله در سدد روشن شدن این موضوع بر آمدیم که: آیا سرگیی پاراجانف کارگردان روسی- ارمنی در فیلمی با موضوع زندگی نامه ی شاعر و عاشوق ارمنی سایات نووآ ، از هفت گنبد نظامی اقتباس های تصویری و معنایی به عمل آورده است فیلم رنگ انار نیز مانند داستان هفت پیکر فرایند پیچیده ی عشق و مراحل سیر و سلوک آن، از شروع در سطح زمینی تا رسیدن به سطح و عشق متعالی الهی، را به نمایش کشیده است. سه رنگ اصلی که در این فیلم استفاده شده سیاه، سرخ و سپید می باشد؛ از این رو صرف نظر از گنبدهای زرد، سبز، فیروزه ای و صندل تنها به شرحی در باب داستان و معانی رنگ در اقلیم سه اقلیم منطبق با رنگ های فیلم پرداخته شده است.برای دستیابی به نتیجه، این پژوهش با شیوه ی توصیفی- تحلیلی و مطالعه ی موردی تطبیقی انجام شده است و پس از مطالعات انجام شده این نتیجه حاصل شد که : پاراجانف با توجه به موضوع شاعرانه ی فیلم و کشمکش های درونی و ناخودآگاه شاعر به سراغ منبع غنی از نمادها و نشانه ها برای الهام رفته و جزییات روح شاعرانه را با اقتباس از دنیایی کمال یافته از شعر و رنگ و عرفان ،یعنی هفت پیکر، بیان داشته است. فیلم رنگ انار فیلمی غنایی و تمثیلی از سیر و سلوک عرفانی هفت پیکر نظامی است.

هفت پیکر، نظامی، سینمای روسیه ، رنگ انار، سرگیی پاراجانف