مجید صوفی - عضو هیئت علمی، بخش حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع
علی اسماعیل ناقی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد بخش مدیریت مناطق بیابانی دانشگاه شیراز
علی مراد حسن لی - استادیار بخش مدیریت مناطق بیابانی دانشگاه شیراز

فاصله بین سدهای اصلاحی بستگی به سه متغیر شیب کف آبراهه، ارتفاع موثر سد پایین دست و شیب تعادل رسوبات دارد. با توجه به معلوم بودن کف آبراهه و همچنین انتخاب ارتفاع سد، متغیری که از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد شیب تعادل رسوبات که معمولا پس از چندین سال کارکرد حاصل می شود. بر این اساس تحقیق حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر شیب تعادل رسوبات پشت سدهای اصلاحی خشکه چین و تدوین مدلهایی برای برآورد آن به منظور بهینه سازی فاصله بین سدها، در حوضه سد درودزن صورت گرفت. به این منظور تعداد 6 سد اصلاحی از بین 2000 سد مورد بررسی، در حوزه سد درودزن انتخاب و متغیرهای شیب کف آبراهه، شیب تعادل رسوبات، ارتفاع سد، عرض آبراهه در محل سد، درصد ماسه، سیلت، رس، گرانول، پبل و کوبل و D50 رسوبات در مورد آن ها اندازه گیری شد. بر اساس اطلاعات مربوط به سدها، سه مدل: مدل خطی- لگاریتمی، مدل خطی- لگاریتمی صحیح شده و مدل خطی- لگاریتمی ساده شده، برای تعیین شیب تعادل و در نتیجه فاصله بین سدهای اصلاحی تخمین زده شد. نتایج تحقیق نشان داد، عواملی که تاثیر معنی داری بر روی شیب تعادل رسوبات دارند، شامل شیب کف آبراهه، ارتفاع سد، عرض آبراهه در محل سد، درصد ماسه، گرانول و همچنین D50 رسوبات می باشند.

سدهای اصلاحی، فاصله بهینه، سدهای خشکه چین، حوضه سد درودزن، شیب تعادل رسوبات