زینب باباجانی گرجی - دانشجوی دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علوم و تحقیقات ساوه
معصومه روحانی فرد - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی نکا
عین الله اسدی گرجی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی و مدرس دانشگاه

در این پژوهش که با هدف کلی بررسی وظایف و مسوولیت حاکم بر مردم در گلستان سعدی و اندیشه ی وی شکل گرفته است، تلاش شده ، ابعاد و زوایای تازه ای از اندیشه های این مصلح بشری بررسی گردد. در ضرورت و اهمیت بحث این که، سعدی چهره ای جهانی است و جایگاه وی در میان جامعه شناسان، سیاستمداران و حتی مردم عادی جایگاهی والا و ستودنی است. از نظر سعدی ، حاکم می بایست خویشتن را مسوول مشکلات مردم بداند و در جهت رفع مشکلات آنها کوشش کند. و در مواقع ضروری به نصیحت و راهنمایی مردم می پردازد. حاکم وظیفه شناس سعی در برقراری عدالت دارد و نیز به فراهم آوردن رفاه عمومی و نیز امکان تعلیم و تربیت همت می گمارد. حاکم ضمن برقراری امنیت مردم بر کارگزاران نظارت می کند و از سوی دیگر سعی در تامین نیازهای ضروری آنان دارد. روش تحقیق در این مقاله توصیفی - کتابخانه ای است که با تلاش در کتاب گلستان به روش اسنادی صورت گرفته است. پیشینه این پژوهش به مقالاتی پراکنده و اجمالی درباره وظایف حاکم بر مردم بر می گردد. یافته های پژوهش نشان می دهد توجه سعدی به مقوله وظایف کارگزاران و حاکم، عمدتا به وسعت اندیشه، ریشه در اجتماعی بودن، زندگی و تربیت سعدی بر می گردد و نشان می دهد که وی اندیشه ای بشری و جهانی و به دور از تعصب و قشری گری داشته و توصیه به صفات نیکی چون مدارا، عدالت، احسان و تساهل و تسامح و ... که زمینه ساز برقراری جامعه آرمانی است در گلستان سعدی جایگاهی خاص دارد.

گلستان، سعدی، حاکم، مردم، وظیفه و مسوولیت