فلاح حجت خواجکینی - کارشناسی ارشد حقوق کیفری

رشد عقلی به معنی رسیدن به سنی که شخص قوه تمیز و تشخیص کامل حسن و قبح اعمال و درک اوامر و نواهی شرعی و قانونی را داشته باشد، که اساسا قانونگذار کشورمان، در تحمیل مسیولیت کیفری به افراد بالغ فاقد رشد عقلانی، به این مقوله توجهی نداشته است. در واقع قوانین کیفری، بویژه در قانون مجازات مجازات اسلامی (تبصره یک ماده 49)، نصاب بلوغ شرعی ، به عنوان حد سن رشد کیفری تعیین شده است. در حالی که برای داشتن مسیولیت کیفری الزاما بزهکار هم باید به رشد جسمی یعنی بلوغ جنسی رسیده باشد و هم بلوغ روانی او ثابت شود. به عبارت دیگر بزهکار از نظر جزایی نیز رشد داشته باشد. رشد جزایی عبارت است از اینکه فرد به مرحله ای از کمال جسمی و عقلی رسیده باشد که بتواند مسیولیت کیفری اعمال خود را تشخیص دهد و به عواقب عملی که انجام داده است، آگاهی داشته باشد. نگارنده در این مقاله علاوه بر بررسی رشد از منظر حقوقی، به جایگاه اساسی رشد عقلی در فقه پرداخته است.

رشد، رشد عقلی، بلوغ، مسیولیت کیفری، اهلیت جنایی