اسماعیل صیدی - عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور مرکز تبریز

از آنجائیکه نیاز روز افزون جامعه به مواد غذایی را نمی توان با افزایش سطح زیر کشت پاسخ داد توجه به مقوله افزایش راندمان در واحد سطح، و بیشینه کردن قدرت تولیدی نهاده ها امری ضروری است. در این میان گرایش جهانی به سوی روشها و تکنولوژی هایی است که با رویکرد حفاظت از محیط زیست بتوانند از حداکثر پتانسیل نهاده های تولید استفاده کنند، یکی از این تکنولوژیهای مورد بحث که البته پر اهمیت ترین آنها است، خاک ورزی حفاظتی یا Conservation Tillage می باشد. اگر چه خاک ورزی حفاظتی به روش های مختلفی انجام می شود لیکن نتایج حاصل از تمامی این روش ها کمابیش یکسان است که به اختصار می توان به افزایش تولید در واحد سطح، صرفه جویی در سوخت مصرفی ماشین ها، بهبود هوادهی خاک، کاهش هزینه های ماشین آلات، افزایش نفوذ آب در خاک و حفظ محتوی رطوبتی آن، جلوگیری از فرسایش، بهبود مواد ارگانیک خاک، صرفه جویی در زمان، و کاهش مصرف نهاده های تولید در واحد سطح اشاره کرد. در صورت تحقق هر کدام از مزایای ذکر شده در شرایط کشاورزی کشورمان می توان انتظار داشت که افزایش راندمان تولید به گونه ای پایدار ایجاد گردد. هدف این مقاله بررسی علمی و انجام مقایسه بین مزایا و معایب روش های خاک ورزی مرسوم و خاک ورزی حفاظتی؛ با تکیه بر منابع مستند و متعدد موجود می باشد.

خاک ورزی حفاظتی، مدیریت منابع تولید، کشاورزی پایدار، کنترل فرسایش