سمانه متقی - استادیار گروه علوم کشاورزی دانشگاه پیام نور، تهران
امید لطفی فر - استادیار گروه علوم کشاورزی دانشگاه پیام نور، تهران

این تحقیق به منظور بررسی پراکنش علف های هرز مزارع گندم در رده بندی های مختلف خاک کشور تحت تاثیر خصوصیاتمختلف محیطی انجام گرفت. داده های لازم از طریق نمونه برداری از جامعه علف های هرز و استفاده از نقشه های پراکنش علفهای هرز مزارع مذکور به دست آمد. اثر عوامل محیطی ارتفاع از سطح دریا، میانگین دمای سالیانه خاک، میانگین بارندگی وتبخیر سالیانه بر پراکنش علفهای هرز غالب در شش ردهی خاک بررسی شد. نتایج نشان داد که اثر عوامل محیطی برپراکنش 12 علف هرز غالب در رده بندی های مختلف خاک متفاوت بود که نشان دهنده وجود برهمکنش بین رده بندی خاک وعوامل مذکور می باشد. نتایج نشان داد عوامل محیطی مذکور می توانند 4 / 26 ، 9 / 7 ، 6 / 9 ، 8 / 8 ، 8 / 11 و 21 درصد از واریانسپراکنش گونه های علف های هرز غالب مزارع گندم آبی ایران را به ترتیب در خاک های آلفی سول، اریدی سول، خاک های بد، انتیسول، این سپتی سول و مالی سول توجیه کنند. بیشترین میزان همبستگی بین پراکنش گونه ها علف هرز غالب و فاکتورهایمورد بررسی در این تحقیق در خاک های آلفی سول (6 / 92 درصد) و مالی سول (1 / 88 درصد) و کمترین همبستگی در خاک هایانتی سول (8 / 60 درصد) و اریدی سول (1 / 62 درصد) مشاهده شد. ارتفاع از سطح دریا بالاترین اثر و میانگین بارندگی سالیانهپایین ترین اثر بر پراکنش اکثر گیاهان مورد بررسی داشت که احتمالا آبیاری این مزارع دلیلی بر این امر باشد.

پراکنش علف هرز، رده بندی خاک، عوامل اقلیمی و گندم