مهدی طاهری - استادیار بخش تحقیقات خاک و آب
سمیرا واحدی - محقق بخش تحقیقات خاک و آب
محمد عباسی - محقق بخش تحقیقات خاک و آب
تورج خوش زمان - محقق بخش تحقیقات خاک و آب

بررسی الگوی تغییرات مکانی عناصر غذایی خاک و تهیه نقشه های پراکنش آنها راهکاری اثربخش در راستای توسعهکشاورزی پایدار است. در این راستا در پژوهش حاضر به بررسی ساختار مکانی عناصر غذایی فسفر، پتاسیم، روی، مس، منگنز،بور و کربن آلی در خاک با استفاده از مدلهای نیم تغییرنما در تاکستان های شهرستان خدابنده در استان زنجان پرداخته شد.پس از تهیه بهترین مدل نیم تغییرنما با استفاده از روش های میانیابی شامل کریجینگ، کوکریجینگ و وزن دهی عکس فاصلهبا توان های 1 - 5 و روش کرنل عناصر برآورد و نقشه های پهنه بندی تهیه گردید. نتایج نشان داد بیشتر ویژگی های خاکتاکستان ها از پیوستگی مکانی متوسط به بالایی برخوردار هستند. بیشترین شعاع همبستگی به عنصر منگنز تعلق داشت. نتایجحاصل از ارزیابی روشهای میانیابی با آماره های خطاسنجی ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE)، میانگین مطلق خطا(MAE) و ضریب کارایی (EF) بیانگر برتری روش کوکریجینگ در برآورد عناصر خاک مورد مطالعه بود. نتایج بررسی پراکنشعناصر غذایی در خاک منطقه نشان داد که بیشتر خاکهای تاکستان این منطقه از لحاظ کربن آلی، فسفر، آهن و روی کمبود دارند.

تجمع عناصر خاک، میانیابی، نیم تغییرنما