مهتاب مبینی - استادیار گروه هنر، دانشگاه پیام نور، ایران
بهرام بابایی - دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشگاه پیام نور، ایران

ظروف بعنوان یکی از اسباب و لوازم مهم در زندگی بشری همواره مورد توجه انسانها و محلی برای ارایه ذوق هنری بوده و در بره ه های مختلف تاریخ از لحاظ جنس ، ساختار و تزیینات مطابق با زمان خود دچار تغییرات و تحول شده است . در این بین ظروف فلزی به ویژه سفالین به لحاظ گستردگی موارد استفاده مورد توجه بوده و تجلی گاه باورها و اسطوره ها و انعکاس جهان بینی حوزه های تمدنی فرهنگ های بشری به شمار می روند . در دوران ساسانی ظروف سیمین رشد چشمگیری داشته و حتی الهام بخش آثار دوره های سامانی و اسلامی شده اند . منع استفاده از ظروف سیمین در سده های نخستین دوره اسلامی باعث توجه بیشتر به هنر سفالگری در نیشابور گردید و هنرمندان ، نقوش ارزشمند ظروف فلزی دوران ساسانی را با حفظ ارزش های مکتبی بر سفالینه های دوره سامانی ارایه نمودند . جهت اثبات این مدعا، چند نمونه از ظروف سیمین باقی مانده از دوران ساسانی و سفال نیشابور دوره سامانی انتخاب تا ارتباط نقوش گیاهی میان دو دوره مورد تحلیل و تطبیق قرار گیرند. این پژوهش به روش تاریخی – تطبیقی و شیوه گردآوری کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته است. نتایج نشان می دهد استفاده از قالب دایره ای برای آثار و همچنین گردش های اسلیمی و نقوش گیاهی مورد اشاره در متن نمونه هایی از این تاثرپذیری میباشد که نه بعنوان تقلید صرف بلکه غنای فرهنگی هریک از این نقوش لاجرم هنرمند وصنعتگر را به استفاده از آن واداشته و این غنای فرهنگی حتی در آثار دوره های بعدتر نیز میتوان مشاهده کرد.

ظروف سفالین ، ظروف سیمین ، هنر ساسانی ، هنر سامانی ، نقوش گیاهی