مهتاب مبینی - استادیار گروه هنر، دانشگاه پیام نور، ایران
کوثر السادات طاوسی - دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشگاه پیام نور، ایران

سفال، از دیرباز جزء صنایع دستی ایران زمین و معرف شخصیت و هویت فرهنگی ایران بوده است. هنر سفال، در ادوار مختلف تاریخی با ویژگی های منحصر به فرد و خاص خود شناخته می شود. دوران سلجوقیان نیز که اوج تنوع نقوش و رنگ های لعاب سفالینه ها در ایران زمین بوده است، بالطبع از این قاعده مستثنی نخواهد بود. مضامین مختلف اساطیر جاوید ایران، زنان ماندگار در تاریخ، پادشاهان و طبقه های اجتماعی مختلف اجتماعی تاریخی در نقوش دوره سلجوقی پدیدار است.به لحاظ اهمیت سفال در زندگی ایرانیان دوران باستان، هدف از انجام این تحقیق، بررسی نقوش سفالینه های سلجوقی است. از این رو، این پژوهش به روش توصیفی و با بهره گیری از تجزیه و تحلیل محتوا، مضامین و نقوش مختلف دوره سلجوقیان را مورد بررسی و کنکاش قرار می دهد. نتایج بررسی نقوش سفالینه های دوره سلجوقی در بخش اساطیری و نقوش زنان، نهایتا نشان داد که، سفالگران این دوره نقش به سزایی در اعتلای فرهنگ و هنر بومی ایران باستان داشته و با تاثیرپذیری از ادبیات کهن ایران باستان دوره مانویان و همراهی با فرهنگ ادبی آن، توانسته اند، ضمن شکوفایی دوباره هنر سفال در ایرانباستان، از طریق حک و ثبت نقوش مختلف به ویژه نقوش اساطیری، نقش زنان و...، به اصالت ادبی و تاریخی ایران زمین نیز یاری رسانند

ایران باستان، نقوش سفالین، سلجوقیان، سفال و سفالینه