علی اسدی - رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان زنجان
یوسفعلی عابدینی - عضو هیات علمی گروه فیزیک و علوم محیط زیست دانشگاه زنجان. عضو پژوهشکده تغییر اقلیم و گرمایش زمین دانشگاه تحصیلات تکمیلی علومپایه زنجان
حسین رستمی - مسیول آزمایشگاه ICP دانشگاه زنجان
امین عابدی - دانشجوی زمینشناسی و اپراتور آزمایشگاه ICP دانشگاه زنجان

هواویز ها یکی از عوامل مهم در بودجه ی تابشی زمین و جو بوده و لذا میتواند عامل مهم در تغییر اقیلم محسبوب گردد. به ویژه اگر این ذرات شامل عناصر فلزی سنگین مثل سرب و روی باشد پایش و مطالعه ی آنها اهمیت مضاعف دارد . امروزه موضوع هواویزها یکی از مهمترین چالش های پیش روی بیشتر کشورها به ویژه ایران میباشد.در این میان استان زنجان به لحاظ داشتن بزرگترین معدن سرب روی کشور و به تبع آن صنایع وابسته به این صنعت که سالانه بیش از 800000 تن کانسنگ سرب و روی در آنها مورد استحصال و بهره برداری قرار میگیرد، میتواند به عنوان یکی ازکانونهای فلزهای سنگین در این استان مطرح شود. نزدیکی این صنایع به شهر زنجان در کنار سایر عوامل تولید هواویز، میزان آلایندگی هوای شهر به فلزهای سنگین را افزایش داده است. در این تحقیق در یک بازه زمانی چهار ساله از سال 1388 تا 1392 میزان غلظت دو فلز سنگین سرب و روی در پنج ایستگاه درون شهری و یک ایستگاه برون شهری در دشت سهرین که به لحاظ آماری دارای هوای زمینه مناسبی است، مورد سنجش قرار گرفت. دستگاه نمونه برداری با دبی 3 الی 4 لیتر در دقیقه می باشد و فیلتر های مورد استفاده از جنس پی وی سی ساخت شرکت SKC انگلستان بوده که پس از انتقال به آزمایشگاه مرکزی بلافاصله مورد هضم و آماده سازی قرار گرفت. دستگاه مورد استفاده جهت اندازه گیری غلظت فلزهای سنگین ICP-OES مدل SPECTRO GENESIS FES بود. نتایج حاصله نشان داد غلظت کمینه فلز سرب در سال 92 و ایستگاه سهرین و بیشینه آن در سال 92 و ایستگاه میراث فرهنگی میباشد. در مورد فلز روی نیز غلظت کمینه در سال 92 و ایستگاه دروازه ارک و غلظت بیشینه آن در سال 92 و ایستگاه سهرین بوده است.

زنجان، سرب و روی، فلز سنگین، هواویز، آلاینده های هوا