نصرت اله یوسفی - استادیار گروه علوم، دانشگاه فرهنکیان، قزوین، ایران
ایرج نوری - استادیار گروه علوم، دانشگاه فرهنکیان، قزوین، ایران

تابش خورشیدی رسیده به سطح زمین( Rs) منبع اصلی انرژی خورشیدی است. به دلیل اهمیت آن و کاربردهای زیادی که در علوم مرتبط با اقلیم دارد، مدلهای مختلفی برای تخمین آن ارایه شده است. که بیشتر آنها میانگین روزانه تابش را در ماه محاسبه نموده اند. هدف این تحقیق یافتن روشی است که مقدار تابش را به طور روزانه در سال محاسبه نماید. به این منظور از داده های ساعات آفتابی، بیشینه و کمینه دمای روزانه در یک دوره سی ساله (1991-1961) استفاده شد و برای واسنجی مدل و کنترل نتایج از داده های Rs اندازه گیری شده روزانه در دوره آماری (1985-1981) استفاده گردید. در مدل پیشنهادی برای محاسبه تابش رسیده به سطح زمین از نسبت ساعات آفتابی واقعی روزانه به ساعات آفتابی ممکن (طول روز) برای به دست آوردن ضرایب مدل استفاده شد. علاوه برآن با افزودن جذر بیشینه و کمینه دما باعث بالا رفتن دقت تخمین گردید.مدل پیشنهادی با چندین مدل رایج به کمک شاخص های NSE ، و MBE ، و RMSE و ضریب همبستگی مقایسه شد و نتایج شاخص ها دقت بالای مدل پیشنهادی را نشان میدهد. در حالی که مقدار ضریب همبستگی مدل پیشنهادی برابر با 0/90 است ضرایب همبستگی برای مدلهای ترتون (Triton) ریتولد (Reitveld) و یزدان پناه به ترتیب 0/78 و 0/76 و 0/79 است. حاصل این تحقیق نشان میدهد که با توجه به ضرایب شاخصها و ضریب همبستگی بالای داده های محاسبه شده با داده های اندازه گیری شده میتوان از این مدل برای برآورد تابش روزانه ایستگاه هایی که تابش اندازه گیری ندارند استفاده نمود .

انرژی خورشیدی، محاسبه تابش روزانه، ساعات آفتابی ممکن، تابش خارج از جو، مدل پیشنهادی