مسعود داوری نژاد مقدم - استادیار، عضو هیات علمی گروه شهرسازی موسسه آموزش عالی بینالود مشهد
الهام اخباری - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری موسسه آموزش عالی بینالود مشهد
سید نیره کاظمی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری موسسه آموزش عالی بینالود مشهد

یکی از مهمترین دغدغه های برنامهریزان و مدیران شهری، نحوه توزیع و تخصیص منابع و خدمات شهری به صورت عادلانه در سطح مناطق مختلف شهر برحسب نیازهای جامعه شهری می باشد. توزیع بهینه خدمات، ارتباط مستقیمی با برنامه ریزی کاربری اراضی دارد. موفقیت در عرصه برنامه ریزی کاربری اراضی شهری به وجود قوانین و سیاست های کلان مناسب در زمینه نحوه استفاده از زمین و همچنین استفاده از روش های کارآمد در تهیه واجرای طرح های شهری و برنامه کاربری زمین دارد. در برنامه ریزی کاربری اراضی شهری عدالت در توزیع و پراکنش فضایی کاربری ها یکی از مولفه های اساسی در توسعه پایدار شهری محسوب میشود. گسترش کالبدی شهر مشهد در دهه های اخیر و افزایش جمعیت آن باعث عدم تعادل در کاربری اراضی در نواحی مختلف آن شده و توسعه پایدار شهری را به خطر انداخته است. بنابراین با توجه به اینکه کاربری ها و خدمات شهری با پاسخگویی به نیاز جمعیتی و افزایش منفعت عمومی نقشی و جایگاهی مهم در برقراری عدالت اجتماعی و فضایی دارند. هدف پژوهش حاضر شناخت و ارزیابی کاربری های شهری از منظر عدات اجتماعی به منظور دستیابی به معیارهای متناسب و اصول برنامه ریزی توسعه پایدار شهری است. نوع پژوهش از نظر هدف کاربری و از نظر روش توصیفی- تحلیلی است که با در نظر گرفتن دو شاخص مهم و موثر در کاربری اراضی (شامل ظرفیت و عدالت اجتماعی) و به کارگیری نرم افزار GIS در چارچوب مدل های شاخص آنتروپی و میانگین نزدیک ترین همسایه و سرانه مطلوب کاربری های شهری در منطقه یک شهر مشهد را بررسی وارزیابی کمی وکیفی می کند. نتایج پژوهش نشان می دهد کاربری ها پراکنش فضایی مناسبی ندارند و تحلیل کاربری ها با شاخص های ظرفیت و عدالت اجتماعی حاکی از آشفتگی کمی و کیفی در منطقه یک کلان شهر مشهد است.

توسعه پایدار شهری، عدالت اجتماعی، کاربری اراضی شهری، کلانشهر مشهد