حدیث بحرینی - کارشناس ناظر نظام مهندسی کشاورزی استان همدان
مزدشت گیتی - عضصو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان

سیب زمینی با سطح زیر کشت 26000 هکتار در استان همدان دارای اهمیت ویژه ای بوده و سهم مهمی در اقتصاد ملی و منطقه ای دارد . از این حدود 9000 هکتار در شهرستانهای همدان و بهار با استفاده از ارقام زودرس مانند مارفونا به صورت کشت اول در اسفندماه انجام شده و به مصرف تازه خوری کشور می رسد . بقیه حدود 17000 هکتار در شهرستانهای کبودراهنگ ، رزن ، اسدآباد و فامنین به صورت کشت دوم از اواسط فصل بهار با هدف تولید بذر یا خوراکی انجام می شود . نماتد سیتی سیب زمینی یکی از کرمهای ریز انگلی ریشه گیاه سیب زمینی است که به نامهای مختلفی ازجمله سیست طلایی سیب زمینی ( Potato Golden Nematod ) سیست زرد سیب زمینی ( yellow potato cyst )، نماتد طلایی (Golden Nematod ) معروفست که بعنوان مخربترین وخسارت زاترین عامل بیماریزای محصول سیب زمینی در دنیا محسوب می گردد که می تواند تا 100 ٪ باعث خسارت شود و در صورت گسترش مبارزه با آن بسیار مشکل است . از طرفی علایم خسارت نماد طلایی در مزرعه سیب زمینی با خیلی از بیماریهای گیاهی مشابهت دارد و بیشتر شبیه خسارت کمبود مواد غذایی است که شامل لکه های کوچک تا بزرگ دچار کم رشدی محصول ، ضعف و زردی ، پژمردگی کم یا زیاد بخصوص درزمان گرمای هوا ، زردی وخشک شدن برگهای پایینی و در نهایت مرگ بوته می باشد . بنابراین جهت تشخیص دقیق باید ریشه ها از خاک خارج شده و از نظر مشاهده سیت روی آنها و مشاهده لاروهای فعال نماتد در خاک اطراف ریشه در آزمایشگاه بررسی شوند . چرا که ریشه های آلوده دارای انشعابات فرعی وریشک های فرعی زیاد می باشند که معمولا دچار پوسیدگی های قارچی وباکتریایی هستند . طی بازدیدی که خردادماه سال جاری از سه مزرعه سیب زمینی واقع در منطقه بهار استان همدان صورت گرفت در قسمت هایی از مزارع یا سطح حدود چند متر مربع تا 200 متر مربع به صورت لکه ای علایم کم رشدی و کمبود شدید مواد غذایی مشاهده و برگ های گیاهان آلوده چرمی و زبر و دچار پیری زودرس و مرگ شده بودند . درنمونه برداری از گیاهان آلوده ویروسی ریشه ها به کرات قارچ رایزوکتونیا از آنها جدا سازی و شناسایی شد . به طور کلی هدف از ارائه این مقاله بررسی اثرات استفاده از سم واپام برای کنترل نماتد قرنطینه ای سیت طلایی سیب زمینی می باشد که با توجه به میزان خسارت بالای این آفت و همچنین ماندگاری طولانی مدت آنها در خاک مبارزه شیمیایی با آن نیز اهمیت فوق العاده ای پیدا می کند .

نماتد سیستی سیب زمینی ، پوسیدگیهای قارچی و باکتریایی ، سم واپام ( متام سدیم )