فهیمه ناظم زاده شعاعی - عضو هیات علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان

معماری پدیده ای است ترکیبی که در عمل عرصه ایی را در بر می گیرد که ممکن است از یک دیدگاه کارکردی و از دیدگاه دیگر غیر کارکردی باشد. معماری به لحاظ خصلتی که دارد، برعکس از جهان تجرید آغاز می کند و به عینیت می رسد. الگوهای خلق کالبد و فضای معماری امروزه بر نظریه های مختلفی استوار است، اما بطور کلی تجربه های شخصی هر فرد می تواند با ارزیابی موقعیت مکانی و زمانی بر ادراک محیطی و انتقال مفاهیم تاثیر گذار باشد. اولین ایده های معماری می تواند ار مسایلی کاملا تجریدی مانند مبانی پروژه، الگوهای هندسی یا دیاگرام های تحلیل – کاربردی، متولد شوند. در نهایت فضای ساخته، محیط طبیعی مصنوع و فیزیکی است که در آن علاوه بر پرورش اهن، فعالیت های طبیعی و بیولوژیکی انسان نیز صورت می گیرد. مطالعه و بحث درباره ی تیوری معماری (ایران) از اهمیت خاصی برخوردار است و در دریافت های صحیح و اصیل از مساله هویت در رابطه با مفاهیم خاص فرم، نظم، ساختار در دامنه ی زمان و برداشت ها و بیانات منطبق با محیط، مکان و زمان می تواند بسیار پرچالش و دشوار تفسیر و بیان شود. در این نوشتار سعی خواهد شد با نگاهی خاص به مفاهیم معماری و چیستی و چگونگی این مفاهیم به خصوص در معماری ایران نزدیک تر گشته و چگونگی تاثیر آنها را بر آثار معماران در گذر زمان جستجو کرده با نگاهی خاص به بعضی ابنیه با کاربری خاص از جمله مسجد و تلاشی خواهیم کرد که با جستجو در صورت ظاهری مفاهیم معمارانه به حقیقت مفهومی که در کالبد، ساخته ی بشر در ادوار مختلف، اندکی هم که شده واقف گردیم. در این راه به مطالعه و بیان نظرات مختلف جمعی از معماران با جهان بینی و دیدگاه های گوناگون پرداخته شده و آنگاه یک جمع بندی نهایی در راستای عنوانی که بیان گشته صورت می پذیرد.

مفاهیم، الگوهای خلق فضای معماری، عناصر کالبدی، عناصر محیطی