درآمدی بر مفهوم جنسیت در فضاهای شهری: زنان و محدودیت حضور

شهرها به همان اندازه که خصلتی طبقاتی دارند و به همان اندازه که سازه هایی اجتماعی و فرهنگی تلقی می شوند، سازه هایی جنسیتی نیز بشمار می آیند؛ به طور کلی، مطلوبیت هر فضای شهری به ویژه برای برخی از انواع فعالیت ها، به درجه برداشت و ادراک و نیازهای فرد استفاده کننده بستگی دارد؛ به عبارت دیگر ممکن است یک فضای شهری از دید گروهی از افراد اجتماع مناسب و مطلوب و از منظر طیف دیگری نامناسب تلقی شود. همه شمول بودن محیط های شهری ابری برای گروه های مختلف سنی، جنسی و اجتماعی موجب افزایش حضور مردم و نشانه مدنیت و ارتقای حس شهروندی است. این در حالی است که در ایران، همانند بسیاری از نقاط دنیا، حق به شهر به دلیل سلطه فرهنگ و ساختارهای پدرسالانه و به تبع ن قرار گرفتن زنان در نقش های جنسیتی سنتی، به اندازه مردان شامل حال آنان نمی شود. محدودیت های حضور زن در فضاهای شهری که از بی توجهی به ابعاد فیزیولوژیک بدن زنان، عدم توجه به حواس پنج گانه و نیز عدم توجه به مولفه امنیت و مانند آنها ناشی می شود؛ سبب شده تا امروزه زنان با حضور در شهر تلاش کنند تا عدالت را به شهر بازگردانند. البته این نکته هم حایز اهمیت است که در برخی مواقع، به ناچار، فرهنگ و اعتقادات سبب شده تاجبران این نابرابری به شکل تسلط کامل بر فضا و زنانه کردن فضا پیش رود؛ به عبارت دیگر، وجود برخی موانع، سبب جدایی گزینی و ایجاد فضای مجزای شهری شده است. در این پژوهش سعی شده تا با نگاهی متمرکز به جنسیت فضاهای شهری در ایران و نیز محدودیت هایی که به سبب مردانه بودن فضاها، برای زنان ایجاد کرده است، راهکارهای ممکن برای رفع نابرابری ها و ایجاد عدالت جنسیتی استخراج گردد.

Keywords:

جنسیت , شهر جنسیتی , حضور زنان در فضای شهری , محدودیت حضور زنان , عدالت جنسیتی