علی صادقی - استادیار گروه علوم انسانی، دانشگاه فرهنگیان، تهران،
یحیی میرشکاران - استادیار جغرافیا، دانشگاه علوم انتظامی امین
رضا ساعی مهربان - دانشجوی دکتری، سازمان مرکزی دانشگاه فرهنگیان

ایران به دلیل قرار داشتن در خاورمیانه و دارا بودن موقعیت ژیواستراتژیکی و ژیواکونومیکی خاص آن، از موقعیت ممتازی در زمینه انتقال و ترانزیت کالا و انرژی برخوردار است. از جمله این شرایط قرار داشتن در محل تلاقی کریدور شمال به جنوب که یکی از سه کریدور بزرگ دنیاست؛ میباشد. این امر یعنی می توان با استفاده از مجوز انتقال کالا به آسیای مرکزی و نیز حق اجازه عبور انرژی مازاد بر نیاز کشورهای آسیای مرکزی به سایر نقاط، علاوه بر ایجاد بسترهای توسعه، سالانه میلیاردها دلار ارز نصیب کشور کرد. برای هشت کشور آسیای مرکزی و کشور افغانستان، ایران امنترین محور ترانزیتی میباشد که با خطوط توسعه یافته راه آهن و افزایش کارآیی آنها میتواند منبع درآمد قابل توجهی برای ایران و به عنوان سدی محکم در برابر ناامنی ناشی از فقر و محرومیت در شرق و جنوب شرق عمل کند و استان های کرمان، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی را از بن بست و محرومیت رها سازد. بهرهگیری از راهها و خطوط ترانزیت ایران برای کشورهای آسیای مرکزی نیز،متضمن مزایا و منافع مسلم اقتصادی است که همواره دستیابی به آبهای گرم جنوب را به عنوان یک آرمان برای احتراز از تنگناهای استرتژیک مطرح کردهاند. تحقیق حاضر که با رویکرد فضایی تحلیلی به بررسی پتانسیل های ترانزی تی و ژیواکونومیک ایران در محور شرق و جایگاه ویژه ایران در سازه ژیوپلیتیکی آسیای جنوبی و جنوبغربی پرداخته است؛ حاکی از آن است که ایجاد خطوط ریلی با کارکرد بینالمللی ضمن جذابیتهای فراوان برای کشورهای آسیای مرکزی، با جذب سرمایه و پیشرفت های ناشی از آن متضمن تامین امنیت و توسعه پایدار در شرق و جنوب شرق ایران میباشد

توسعه پایدار، حمل نقل ریلی، امنیت، جنوب شرق ایران