سید محمد باقر کمال الدینی - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور یزد
سید شهاب کمال الدینی - دانشجوی دانشگاه تهران

سید زین الدین اسماعیل بن حسن بن محمد بن محمود بن احمد حسینی جرجانی (گرگانی) معروف به حکیم جرجانی از نامدارترین پزشکان و دانشمندان ایران و جهان در سده های پنجم و ششم هجری است. هر چند شهرت اصلی حکیم جرجانی به خاطر مهارت در علم پزشکی و تالیف کتاب های ارزشمند در این زمینه است لکن هنر فارسی نویسی او نیز کم از پزشکی نیست. این مقاله می کوشد تا برخی واژه های زیبای فارسی که جرجانی در آثار خود به جای واژه های بیگانه به کار برده است را معرفی نماید. برخی از این واژه ها و معادل های آنها عبارتند از: آغازیدن: شروع. آب تاختن: ادرار. آواز گرداندن: تغییر صدا. آسایش فرمودن: استراحت دادن. افزونی: زایده. از تخم مادر و پدر بودن: ارثی بودن. بچه افکندن: سقط جنین. بخارانگیز: نفخ. بادانگیز: نفخ آور. برسام: ذات الجنب. بندگاه: مفصل. پخته شدن بیماری: نضج. پوست گر: دباغ. تری فزای: رطوبت آور. خوی کردن: عرق کردن. شیوه ی تحقیق این مقاله توصیفی- تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه ای است.

حکیم جرجانی، پارسی نویسی، اغراض الطبیه، ذخیره خوارزمشاهی