رضا تاجرباشی - دانشجویی کارشناسی ارشد عمران گرایش راه و ترابری، دانشگاه آزاد اسلامی زنجان
کامران زندی - عضو هیات علمی گروه مهندسی عمران، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی قزوین

شبکه حمل و نقل شهری را معمولا به دو بخش تقاطع ها ومعابر تقسیم می کنند، در این بین ظرفیت تقاطع ها نقش بسزایی در کارایی شبکه دارد. تقاطع ها به عنوان گره های شبکه حمل و نقل بیشترین تاخیر را به کاربران شبکه وارد می کنند. طی دهه های گذشته تلاش های بسیاری برای بهینه سازی زمان بندی تقاطع ها صورت گرفته است که همچنان نیز ادامه دارند. تقاطع های چراغدار اجزای بحرانی هرسیستم حمل و نقل شهری می باشند ، از این رو حفظ و کنترل این تقاطع ها در حالت بهینه برای هر شرایطی و هر میزان تقاضایی از دغدغه های اصلی مهندسان ترافیک می باشد. یکی از ابزار های مقرون بصرفه مهندسان برای نیل به این هدف نرم افزارهای شبیه ساز می باشند. وقتی که تقاطعات یک راه شریانی نزدیک یکدیگر واقع شده باشند، عملکرد آن ها به شدت تحت تاثیر یکدیگر خواهد بود، بنابراین رابطه ی بین طرح های زمان بندی تقاطعات مجاور هم بر روی ظرفیت کلی راه تاثیر می گذارد. بهینه سازی زمان بندی تقاطع ها با رویکرد کاهش تاخیر در شبکه معابر یک بحث بسیار مهم در هر سیستم چراغ ها می باشد. به این منظور شبکه مرکزی تقاطع های تحت کنترل هوشمند شهر قزوین برای مطالعه ی اصلی و اعتبارسنجی انتخاب گردیدندو میزان تاخیر در حالت زیر اشباع و فوق اشباع برای تقاطع خیابان آیت الله طالقانی با بلوار آیت الله مدرس و خیابان فردوسی با استفاده از دو نرم افزار سینکرو و ایمسان مورد بررسی قرار گرفته است . نتایج این بررسی نشان می دهد نرم افزار Synchro اختلاف فاز 12 ثانیه را به عنوان اختلاف فاز بهینه ارایه می دهد که با شبیه سازی شبکه در Aimsun نیز اختلاف فازی در حدود 15 ثانیه به عنوان بهترین اختلاف فاز با معیار کمترین تاخیر به دست می آید . از این رو می توان به این نتیجه رسید که نرم افزار Sinchro توانایی در نظر گرفتن برهم کنش وسایل نقلیه بر یکدیگر را در شرایط فوق اشباع ندارد و از این و ، تاخیر بسیار بزرگتری نسبت به نرم افزار Aimsun می دهد.

بهینه سازی ، تاخیر ، زیر اشباع ، فوق اشباع ، شهر قزوین