حامد اسدی - کارشناسی ارشد معماری، موسسه آموزش عالی پیام گلپایگان، اصفهان، ایران-
سمیه ابراهیمی - استاد یار، گروه معماری، موسسه آموزش عالی پیام گلپایگان، اصفهان، ایران-

خوانایی سازماندهی منطقی فضایی که باعث کاهش گم شدگی و سردرگمی در بنا می شود این مقاله از سویی با انگیزه توجه به خوانایی و قابلیت های نهفته در آن و از سوی دیگر با توجه به جایگاه مهم خانه در شکل گیری کیفیت معنایی زندگی تلاش دارد، 1- جایگاه خوانایی در معنادهی و ایجاد حس دلبستگی به مکان را بررسی کند. 2- به بررسی عوامل و شرایط نتیجه بخشی وجود خوانایی بر افزایش حس دلبستگی مکانی در خانه های سنتی ایران بپردازد. در این راستا با توجه به نظریه نحو فضا به بررسی مولفه های موثر در ادراک مکان پرداخته می شود. با بهره مندی از شاخص های مذکور نشان داده می شود که خوانایی و عوامل شکل گیری آن با قابلیت فعال سازی حواس و پاسخ گویی به فعالیت های عملی و نیز به لحاظ وجود وجوه معنایی در پیشینه ذهنی ادراکی انسان از متغیرهای مهم در ادراک و دلبستگی مکانی است. از آنجا که ادراک مکانی ماحصل تعامل انسان با عناصر درون محیطی در بستر ساختار فضایی است، به ویژگی های ساختاری خانه های سنتی، چگونگی حضور خوانایی و نگاه ذهنی معنایی ساکنین این خانه ها پرداخته می شود. بررسی عینی تجربی نشان می دهد که در خانه های سنتی ایران به واسطه حضور مجموعه ای از شرایط و زمینه های خاص به صورت 1- حضور عناصر خوانایی پر پایه دانش فضایی 2- وجود ویژگی های خاص در ساختار خانه های سنتی، ادراک و دلبستگی ساکنین نسبت به فضا و نهایتا نسبت به مکان افزایش می یافته است. نتایج این تحقیق را می توان راهبرد مناسبی برای طراحی خانه های معاصر برای تحقق بیشتر حس دلبستگی فراهم کند.

خوانایی، دلبستگی به مکان، خانه سنتی، نحو فضا، تعامل