مونا ترکمانی یگانه - دانشجوی کارشناسی ارشد مرمت و احیای بناها و بافت های تاریخی،گرایش هنر، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد ابهر، زنجان، ایران
آراز نجفی - استاد، دکتری باستان شناسی،رشته مرمت و احیای بناها و بافت های تاریخی،گرایش هنر، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد ابهر، زنجان، ایران،
هایده خمسه - استاد، دکتری باستان شناسی،گروه هنر، رشته مرمت و احیای بناها و بافت های تاریخی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد واحد ابهر ، ایران

تاریخ شکل گیری بازارها به زمانی باز می گردد که بشر مبادله کالا به کالا را آغاز می کند و به همین منظورفضاهایی را در محیط خود در نظر می گیرد تا جنس مازاد خود را با اجناس مورد نیازش تعویض کند. این فضاها در گذشته فاقد هرگونه سرپناه بوده و می توان گفت که به صورت ادواری تشکیل می شده اند. اما با گذر زمان سرپناه هایی ساده با چهار تیرچوبی و یک حصیر یا پارچه برای بام آن ساخته شد تا تمام اجناس و فروشندگان از گزند عوامل جوی در امان بمانند. برخی از مورخین معتقدند که نخستین بازارها که سرآغاز معماری بازار های امروزی است، در دوره ساسانی ها و در زمان اردشیر بابکان ساخته شده است و به علت گسترش تجارت در آن زمان، سرپناه هایی برای خریداران و فروشندگان ایجاد شده که وسعت آن از شارستان به حاشیه ربض کشیده و در دوره های بعدی به میانه شهر آمده است. مقاله پیش رو که بر گرفته از رساله کارشناسی ارشد محقق می باشد، به برسی تاریخچه بازار زنجان و نحوه شکل گیری آن پرداخته است و پیش از شروع مبحث اصلی، ابتدا در مورد نحوه شکل گیری استان زنجان صحبت کرده و سپس در چهارچوب آن به نحوه شکل گیری بازار این استان و معماری آن پرداخته است و به این نتیجه رسیده که قدمت بازار زنجان به دوره ساسانیان می رسد و در این دوره بازار ها دارای معماری خاصی بودند؛ ولی در طول تاریخ به علت ویرانی های مکرر، شکل اولیه خود را از دست داده و این تنها نمونه بارز از معماری بازار، مربوط به دوره صفویه و قاجاری است. تمام مطالب این پژوهش به صورت کتابخانه ای و با استناد بر کتب و سفرنامه ها جمع آوری شده، تا یک منبع جامع وکامل برای علاقه مندان و دانشجویان در خصوص تاریخچه بازار این استان باشد.

بازار، زنجان، بازار زنجان، تاریخ بازار زنجان