سعید عسگری - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران، گرایش ژیوتکنیک، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد

روانگرایی یکی از مهم ترین پدیده های ژیوتکنیکی است. بروز پدیده روانگرایی عموما در خاک های ماسه ای اشباع اتفاق می افتد. هنگام رخداد زلزله با اعمال نیروهای ارتعاشی به چنین خاکی تمایل به کاهش حجم سبب افزایش فشار آب منفذی می گردد. در صورتی که افزایش فشار آب حفره ای تا آنجا ادامه یابد که تحت برابر شدن با تنش کل، تنش موثر به صفر برسد. در این شرایط خاک عملا باربری خود را از دست می دهد. با از دست رفتن مقاومت برشی، عملکرد خاک در تحمل بارهای فوقانی، همچون یک مایع غلیظ بوده و در نتیجه ی چنین رفتاری سازه دچار نشست، چرخش و تغییر مکان های جانبی بزرگ شده حتی ممکن است به راحتی در زمین فرو رود. به این پدیده روانگرایی می گویند. هرچند اغلب لرزش زمین سبب افزایش فشار آب منفذی می گردد. اما فعالیت های مرتبط ساختمانی همانند انفجار و به طور کلی تغییر در تنش ارتجاعی زمین از طریق بارگذاری و باربرداری نیز می تواند سبب نشست و تخریب گردد. همچنین مطالعات نشان می دهد که با افزایش درصد ریزدانه، روانگرایی کاهش می یابد. از این رو معیارهایی که اثر ریزدانه را در نظر نمی گیرند باید به نحوی اصلاح شوند.

پتانسیل روانگرایی، روانگرایی جریانی، روانگرایی تناوبی، ضریب اطمینان