علی رضاشاطری - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علم و فرهنگ تهران

این نوشتار متشکل از دو بخش می باشد که در قسمت نخست آن به چگونگی شکل گیری و پیدایش مسجد ایرانی اشاره و روند تحولات کالبدی در آنها بررسی می شود و نیز سیر تکاملی آنها در قالب جدولی ارایه شده و مواردی از آن به اختصار بیان می شود. در بخش دوم، جایگاه ساختمان مسجد در ساختار شهر مطرح خواهد شد که خود در دو بازه زمانی گذشته شامل ادوار چهارگانه ی معماری ایران پس از اسلام و زمان حال عنوان شده است. همچنین در این بخش ضمن بیان نظراتی پیرامون ساختار شهر به تاثیرات دین اسلام بر روند شکل گیری و توسعه ی شهرها پرداخته خواهد شد. در نهایت اثر پذیری ایرانیان از آداب و سنن دین جدید و نیز اثر گذاری ایشان بر هنر و معماری دوران پس از ورود اسلام بر زندگی و حیات شهری عنوان خواهد شد. روش پژوهش در این مقاله تاریخی است و در آن تلاش شده است تا با استفاده از اسناد مکتوب و منابع تصویری و نوشتاری به بررسی یک مورد خاص و در اینجا معماری اسلامی(نوع مسجد) و نقش آن در شکل دهی به ساختار شهرها پرداخته شود.

معماری ایرانی ، مسجد ایرانی ، ایوان ، گنبد ، مسجد جامع ، ساختار شهر