کیمیا درودگر - دانشجوی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ارومیه، گروه معماری، ارومیه، ایران
سنبل فرجی - دانشجوی دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، گروه معماری، تبریز، ایران

اقلیم یکی از مهمترین عوامل محیطی موثر در طراحی و ساخت گونه های متعدد معماری است.در بررسی رابطه اقلیم و معماری،باید به تفاوت عمده میان معماری سنتی و معماری جدید و میان گونه های متعدد معماری با یکدیگر توجه کرد. گرمابه ها از این منظر یکی از گونه های شاخص معماری سنتی ایران محسوب می شوند؛زیرا مراحل گوناگون طراحی و اجرای آنها،بدون امعان نظر به اقلیم و محیطی طبیعی،ممکن نبوده است.نگارنده مقاله حاضر با مطالعه نمونه هایی چند،به بررسی تاثیر اقلیم در گرمابه های ایرانی می پردازد.بدون شک،طرح چنین مساله ای،از منظر بهره گیری حداکثر از شرایط محیطی و انرژی های طبیعی،ضرورتی انکار ناپذیر دارد.فرضیه اصلی در مقاله حاضر این است که در معماری سنتی ایران،شرایط اقلیمی بر ویژگی های معماری،سازه،تاسیسات و تزیینات گرمابه ها تاثیر گذاشته و سبب بروز پاره ای تفاوت ها در وجوه مذکور شده است.نتایج مطالعه حاضر شان می دهد که به رغم وجوه اشتراک بسیار شرایط اقلیمی در ساخت و معماری حمام ها تاثیر قابل توجهی داشته است.ساخت حمام های بزرگ،احداث فضای چال حوض و بکارگیری کاشی در تزیینات از جمله اصلی ترین مشخصات حمام های اقلیم گرم و خشک است.کوتاه بودن ارتفاع گرمخانه ,با به کارگیری چفدهای تند،استفاده از تزیینات آهک بری،حجاری و آجرکاری از مهمترین ویژیگی های حمام های اقلیم سرد و کوهستانی به شمار می رود.

بررسی حمام ها،اقلیم سرد وکوهستانی،گرم وخشک، اقلیم گرم و مرطوب،اقلیم معتدل و مرطوب،تاسیسات،سازه