زهره دودانگه - کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری ، دانشگاه تهران

شکست رویکردهای متخصص محور و فن گرا در برنامه های توسعه اجتماعات محلی به مطرح شدن بحث مشارکت های مردمی همگام با سایر بخش های جامعه انجامیده است. نوسازی محلات فرسوده و ناکارآمد نیز از این روند مستثنی نیست. اما تحقق مشارکت نیازمند اندیشیدن به بسترها و شرایطی است. همگام با عواملی چون گرایش افراد به امر مشارکت، تحقق این پدیده به عنوان کنشی اجتماعی، نیازمند آن است که در نظام قانونی جامعه مورد توجه قرار گیرد؛ تا بر مبنای آن صورتی رسمی پیدا کرده و حقوق و وظایف طرفین مشارکت کننده در آن تصریح گردد. در پژوهش حاضر تلاش بر این بود تا تعریفی از مشارکت در نوسازی بافت های فرسوده و الزامات آن در ابعاد مختلف به دست داده شود؛ سپس بر پایه این تعریف، محتوای مهم ترین قوانین مرتبطی که طی سه دهه نخست انقلاب تصویب شده اند-از نظر توجه به پدیده مشارکت در نوسازی بافت های فرسوده- مورد تحلیل و ارزیابی قرار گیرد. تغییرات زمانی قوانین از مواردی است که مورد توجه پژوهش بوده است. نتیجه به دست آمده نشان داد علیرغم اینکه در طول سه دهه مورد مطالعه توجه به موضوع مشارکت در قوانین به طور نسبی افزایش یافت، ولی به دلیل عدم هماهنگی سیاست های اتخاذ شده در قوانین مختلف و عدم شناخت و توجه به ابعاد مختلف مشارکت، این کنش اجتماعی نهایتا جایگاه مناسب و شاخصی را در نظام قانونی و حقوقی موجود احراز نکرد.

مشارکت ، قوانین و مقررات ، نوسازی ، بافت فرسوده