جواد عبدالحسینی - استادیار، گروه معماری، دانشکده فنی و مهندسی خوی، دانشگاه ارومیه، ایران -

در گذر از معماری سنتی به معماری معاصر بایستی ببینیم که میراث معماری سنتی، چه ارزش هایی را از دست داده و چه نیروهای دیگری به غیر از دانش بومی، طبیعت گرایی و صرفه جویی در انرژی، بر شکل گیری خانه های معاصر، تاثیر داشته است. عوامل معین کننده سازمان فضایی خانه به عوامل تعیین کننده پایدار و عوامل متغیر تقسیم می گردند. ساختمان های مسکونی مطابق سنت و عرف، حول فضای داخلی شکل گرفته اند و یا اصطلاحا درون گرا هستند. به نظر می رسد که این حالت اساسا حاصل تاثیر اقلیم، موقعیت و منطقه نمی باشد، بلکه حاصل عوامل اجتماعی و فرهنگی است که هم در شهر و هم در روستا می توان به چنین نمونه هایی برخورد کرد. این ترکیب و ساختار که در ایران و نقاط مشابه وجود دارند، باعث نوعی جدایی قلمروها می شوند، در نتیجه زندگی داخلی و خصوصی ازکوچه و همسایگان جدا می گردد. شناخت معماری خانه های تاریخی و آگاهی از فرآیند شکل گیری آن، بخشی از چارچوب طراحی را برای معماران فراهم می کند، این شناخت می تواند زمینه ارزیابی ساخت و سازها و طراحی واحدهای مسکونی معاصر را فراهم سازد. لازم است که بعضی از قانونمندی های روش های صحیح طراحی صحیح ساختمان های مسکونی جدید نسبت به محیط موجود، در ساختار خانه های تاریخی مشخص شود. با در نظر گرفتن امکانات تکنولوژی جدید و ویژگی های معماری سنتی مدل های طراحی جدیدی پیشنهاد گردد. طراحی ساختمان های مسکونی، هنگامی مقبولیت و معقولیت خود را تثبیت می کنند که از معیارهای برخاسته از توان سرزمین و نیاز جامعه شکل بگیرند و با گذشت زمان، همچنان توان پاسخگویی خود را حفظ کنند. باید نیازهای فرهنگی-اجتماعی ساکنان شهرهای تاریخی را مشخص کنیم و با بررسی های لازم در زمینه روش های پیشرفته، به یک طراحی در راستای برآورده ساختن نیازهای ثابت انسانی در حوزه معماری از طریق تحلیل علمی دست یافت. پیشنهاد طرح هایی موافق با خواسته های اجتماعی ساکنین ساختمان های جدید، با محیط پیرامون برای تامین رفاه ساکنین از اهمیت بارزی برخوردار است.

خانه های تاریخی، مسکن معاصر، الگو، فضا، هویت، معماری