صابر علیدادی ده کهنه - معاونت آبرسانی سازمان آب و برق خوزستان
مهرنوش شهنی دارابی - دانشجوی دکتری مهندسی منابع آب، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز
فریدون رادمنش - دانشیار گروه هیدرولوژی و منابع آب، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز

سد گتوند علیا به عنوان آخرین و پایین دست ترین سد از زنجیره سدهای حوضه کارون می باشد. این سد با ظرفیت 4500 میلیون مترمکعب گنجایش، کنترل کننده و تامین کننده آب دشت خوزستان می باشد. آبگیری نخست این سد در تاریخ 6 مرداد انجام شد ساختگاه طرح سد و نیروگاه آبی گتوند علیا در فاصله 380 کیلومتری از مصب رودخانه کارون و در 10 کیلومتری شمال شرقی شهرستان گتوند واقع در استان خوزستان قرار دارد. در جریان آبگیری نخست این سد مخزنی در حلیکه دریچه ورودی تونل انحرافی آن برای همیشه بسته شده بود و برای رسیدن سریع به تراز پایین ترین دریچه تخلیه تحتانی ، ناچار به آبگیری سریع با حجم بالا بود تا در کمترین زمان ممکن تراز آب به سطحی برسد که امکان تخلیه آب به پایین دست به وجود بیاید و خشکی رودخانه در پایین دست برطرف شود . سرریز صورت پذیرفته در سدهای بالادست(شهید عباسپور و مسجدسلیمان) در گرمترین ایام سال و همچنین اتفاقات بعدی ،هدررفت تولید و درآمد سنگینی را به سازمان آب وبرق خوزستان تحمیل نمود که در این پژوهش تلاش می شود تا محاسبه دقیق از این هدررفت و خسارت به عمل آید. بر اساس برآوردها، در مرحله نخست آبگیری به میزان 210 میلیارد ریال و در مرحله دوم آبگیری نیز 177.87 میلیارد ریال باعث کاهش درآمدهای این سازمان گردیده است.

سد گتوند علیا، هدرفت، انرژی ، سرریز، بازار برق