مریم اسفندیاری - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
حمیدرضا شریف - دانشیار بخش معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران-
جاوید قنبری - استادیار بخش معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

نورپردازی همواره بخشی تفکیک ناپذیر از محیط زندگی انسان را تشکیل می دهد. امروزه تحقیقات وسیعی در زمینه ی اهمیت نورپردازی و به خصوص نور روز و تاثیرات آن بر انسان صورت گرفته و شواهد انکارناپذیری در رابطه با اثرات مثبت نور روز بر سلامت و کارایی افراد و همچنین کاهش مصرف انرژی، به دست آمده است. با این وجود، تنها در صورتی می توان به طور کامل از مزایای یک فضای روشن شده با نور روز بهره برد که طراحی روشنایی آن با متناسب با رفتار کاربران آن فضا باشد. این امر لزوم شناخت ابعاد کیفی نور و رسیدن به درک درستی از مفهوم کیفیت روشنایی توسط معماران و طراحان نورپردازی را آشکار می سازد. تاکنون تلاش های زیادی جهت تبیین مفهوم کیفیت روشنایی از سوی پژوهشگران در حوزه های مختلف دانش، صورت گرفته است، با این حال تفاوت در رویکرد های اتخاذ شده در تعریف این مفهوم و عدم وجود یک تعریف جامع و کاربردی، مانعی جهت بهره گیری موثر از نتایج پژوهش های روشنایی و نور روز بوده است. پژوهش حاضر با بررسی ادبیات موجود در این زمینه و بهره گیری از استدلال منطقی، سعی در شناسایی عواملی دارد که می تواند به طراح در رسیدن به فهم عمیق تری از کیفیت روشنایی و به دنبال آن، اتخاذ راهکار های مناسب جهت استفاده ی صحیح از نور در فضا یاری رساند. بدین منظور تعاریف ارایه شده از کیفیت روشنایی، در قالب پنج دسته ی گسترده مورد بررسی قرار گرفته است. در نهایت با بیان نقاط قوت و ضعف هر تعریف، عواملی که طراح باید جهت رسیدن به کیفیت مطلوب روشنایی مد نظر قرار دهد، بیان شده است.

کیفیت روشنایی، نور روز، معماری، شرایط روشنایی محیط، نورپردازی