منوچهر عزیزی - کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی

وکالت از جمله عقود معین است؛ بدین معنی که حصول آن، صرفا منوط به تراضی و توافق طرفین عقد نیست؛ بلکه تحققش علاوه بر شرایط اساسی معاملات، نیازمند وجود عناصر و شرایط قانونی دیگری نیز میباشد.در باب خساراتی که توسط وکلا ممکن است به موکلین وارد آید هم خسارات مادی و خسارات معنوی محتمل است در قوانین جدید به خصوص قانون آیین دادرسی کیفری 1392 به صراحت به این موضوع اشاره دارد. به نظر میرسد با توجه به اهمیت شغل وکلا و محرم اسرار بودن موکلین در صورت خسارت معنوی به موکلین باید با شدت بیشتری به این موضوع نگریسته شود هر چند هنوز رویه قضایی به صورت مکفی به این موضوع نپرداخته است لکن در این راستاعدم رعایت مصالح مادی و معنوی موکل توسط وکیل ماده 41 قانون وکالت، همسو با ماده 666 ق.م. و بند 3 ماده 82 آیین نامه لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری، به نوعی ضمانت اجرای عدم رعایت مصلحت موکل را مدنظر قرار داده، مقرر میدارد :در صورتی که خیانت وکیل نسبت به موکل ثابت شود از قبیل آن که وکیل با طرف موکل ساخته و بالنتیجه حق موکل را تضییع نماید به محرومیت ابدی از شغل وکالت محکوم خواهد شد و موکل میتواندخسارت وارده بر خود را از او مطالبه نمایدماده 663 قانون مدنی حکم عدم جواز خروج وکیل از حدود وکالت را بیان نموده است. از طرفی وفق ماده 667 قانون مدنی، وکیل ملزم است در کلیه اقدامات خویش، مصلحت موکل را رعایت کند؛ اما قانون مدنی ایران برخلاف قوانین مدنی برخی کشورها، در بیان حکم موردی که رعایت مصلحت موکل مستلزم خروج از حدود وکالت باشد، یا تجاوز از حدود وکالت به لحاظ شرایط جدیدی که پیش آمده برای موکل سودمندتر از مواد معین شده قبلی در مفاد وکالت نامه باشد، ساکت است و از این جهت قابل انتقاد به نظر میرسد.

وکیل، وکالت، خسارت مادی، خسارت معنوی