اعتبار اماره ید در اموال مسبوق به وقف

هدف از پژوهش حاضر بررسی اعتبار اماره ید در اموال مسبوق به وقف است. روش پژوهش به صورت تحلیلی وتوصیفی همراه با سبک استدلالی متعارف در عرصه ی فقه و حقوق و استفاده از استدلالات منطقی است.از آنجا کهیکی از مهمترین مسایل حقوقی در بحث مربوط به مالکیت و دلایل و همچنین اماراتی است که در این خصوصوجود دارد، قاعدهی ید از مهمترین قواعد فقهی است که بر اساس گفته می شود شخصی که متصرف مالی استمالک شناخته میشود مگر اینکه خلاف آن به اثبات برسد، حال فرض کنید که مال در تصرف سابقا وقف بوده باشدو چون موقوفات غیر قابل انتقال هستند در نتیجه بین تصرف فعلی و وقفیت سابق تعارض ایجاد می شود، اموالموقوفه با توجه به ویژگی خاصی که دارند نمیتوانند در برخورد با امارهی تصرف با سایر اموال عادی یکسان تلقیگردند بلکه باید وقفیت سابق را در مواردیکه اموال غیر منقول است و همچنین بیم سو استفاده ی متصرفین از ایناموال محرز می شود و همچنین در موادریکه منافع موقوف علیهم در حال تضییع است بر تصرف فعلی حاکمدانست. قانون مدنی و رویه ی قضایی در این خصوص نتوانسته است به طور دقیق موضوع را مشخص نماید وتعارض ایجاد شده را حل کند هر چند رای وحدت رویه ی شماره 1118-1316/5/15 شعبه اول دیوانعالی بیان می کند که: با احراز سابقه وقفیت، تصرف به عنوان مالکیت اثری ندارد ولی باید توجه داشت که این رای در تقابل با موادی چون ماده ی 37 قانون مدنی وسایر اصول مربوط به مالکیت تعارض جدیدی ایجاد می کند که بحث های زیادی را می طلبد. به همین جهت لازم است نقل و انتقال اموال وقفی با استفاده از اسناد رسمی صورت گیرد و همچنین اثبات مالکیت شخصی بر این اموال نیز از همین طریق ممکن باشد تا بتوان گفت تعارضاتاینچنینی ایجاد نگردد و این موضوعی است که باید قواعد موضوعه به آن بپردازد تا عموم مردم و قضات بر اساسآن عمل نمایند.

Keywords:

وقف , ید , مالکیت , استصحاب , تصرف مالکانه